Bjarmi - 15.07.1909, Blaðsíða 6

110
B J A R M I
E f a s e m d i r æ s k u m a n n a n n a.
Á skólaárunum er ungum mönn-
um liættast við efasemdum. Þá er
æskumaðurinn þróttmeiri en hann
verður nokkurn tíma síðar; þá ímynd-
ar hann sér, að þekking sín sé jafn-
vel yfirgripsmeiri en alt hitt, sem
hann kemst síðar að, að hann veit
ekkert um. Eg skal hiklaust játa
það, að þegar eg var ungur, var eg
hneigður til efasemda, eins og aðrir
unglingar. Eg tók ritninguna mér í
hönd. Eg flelti upp 1. kap. í 1.
Móse-hók: »Guð skapaði himininn
og jörðina«.
Eg festi mér þessi orð í minni,
vinir mínir! Eg sagði við sjálfan
mig: »Guð skapaði himininn og
jörðina«. Eg ætla að halda fast við
það, þangað til eg fæ betri skýringu
á sköpuninni. Eg komst að raun
um það, að allir þeir, sem freistað
hafa að skýra uppruna allra hluta,
hafa orðið að viðurkenna tilveru
tvenns í upphafi: efnis og aíls. En
livaðan er aíl og efni komið? Hvern-
ig stóð á því, að aflið fór að verka
á efnið. Mennirnir, sem fylgja fram-
þróunarkenningunni geta ekki svarað
því. Eg gat svarað því, svo mér
nægði: Guð skapaði himininn og
jörðina. Hjá kristnum manni verður
guð upphafið, vinir mínir!
S k o ð u n 15 r y a n s á
D a r w i n s k e n n i n g u n n i.
En er ekki búið að sannfæra mig
um það, að maðurinn sé kominn af
lægri skepnum — af apa. Eg hirði
ekki um að þræta við þá, sem lang-
ar til að rekja ætt sína til apa að
forfeðratali; en þeim líðst ekki að
koma apa inn i mina ættarlölu. Ef
það er satt, að óslitin linignandi, ætt-
liðakeðja liggi milli mannsins og ap-
ans, þá langar mig til að spyrja: Er
maðurinn að færast nær (likjast) ap-
anum, eða færast fjær honum (verða
honum olikari)? Er maðurinn end-
urbættur api eða er apinn úrkynj-
aður maður? Eg fyrir mitt leyli
vildi öldungis eins hallast að þeirri
skoðun, að allir apar séu af mönn-
um komnir, eins og hinu, að allir
menn séu komnir af öpum. Ef mað-
urinn hefir framþróast af apanum,
hvernig víkur því þá við, að apinn
skuli alt af vera api, en maðurinn
færast sífelt á liærra og liærra menn-
ingarstig? Hvernig stóð á því, að
sumir aparnir gátu framþróast og
orðið menn úr þeim, en hinir haldið
áfram að vera apar? Mér geðjast
illa að hinu hræðilega lögmáli um
viðhald hins hæfasta — að lögmáli
haráttunnar og Iiatursins. Berið það
saman við lögmál Krists — lögmál
kærleikans.
L e y n d a r d ó m u r jurtalífsins.
Hversu margir skilja út I æsar efna-
fræði ávaxtanna, sem vér snæðum að
morgni dags? En hverjir eru það,
sem segja : Eg læt ekkert af þessum
ávöxtum ofan í mig, fyr en eg hef
orðið alls vísari um uppruna þeirra.
Ef vér færum þannig að ráði voru,
mundum vér deyja úr hungri. Eng-
inn er sá vor á meðal, sem skilur
leyndardóm jurtavaxtarins. En vér
liöfum ekki orð á því; vér etum og
erum ánægðir. Leyndardómarnir í
horðstofunum lijá okkur heima, valda
oss eklci áhyggju — ekki fyr en kom-
ið er í kyrkjuna. En á meðan oss
er dulið, hvernig frækornið framleiðir
plöntuna, hvernig getum við þá búist
við að gela skilið leyndardóma liins
almáttuga?
D ý r ð sjálfsfórnarinnar.
Kristur gaf oss kenningar, sem oss
eru kunnugri en nokkrar aðrar -
þær kenningar, að einn líði fyrir