Bjarmi - 01.12.1919, Blaðsíða 7

B JARM I
183
heldur lítið, er henni væri samkynja.
Og litaðist hún um á heimilinu okk-
ar, þar sem uppspretta gleðinnar
ætti að vera einna hreinust, skyldi
hún ekki stundum verða þar fyrir
vonbrigðum? Og yrði henni litið inn
fyrir dyr sumstaðar í hinni svoköll-
uðu kristilegu kirkju, mundi þá ekki
fara á sömu leið?
Gleðiþráin virðist þó vera með-
sköpuð öllum mönnum. Við sjáum
það íljólt hjá börnunum, hve gleðin
er þeim mikil lífsnauðsyn, og hve
sjaldan þeim verður ráðafátt með að
fullnægja gleðiþrá sinni. Fullorðið
fólk finnur líka margt upp til að
svala gleði og skemtanaþránni, og
kemur það í Ijós í ýmsum myndum,
— sumum allkynlegum. Fara þær
mikið eflir því, hvernig uppeldi og
ýms utanaðkomandi áhrif hafa lagað
eða aflagað og mótað gleðihæfileik-
ann. Hjá mörgum er hæfileiki þessi
kominn svo langt frá sínu upprunalega
eðli og ákvörðun, að hann er orðinn
að heimskulegri ljettúð og frekjulegri
skemtanafíkn. Og dómgreind í því
efni, hvað sjeu hollar og góðar skemt-
anir, kemur stundum ekki til greina.
Væri saga skemtananna rituð, mundi
hún bera þess ljósan vott, hve hræði-
lega gleðihæfileiki manna hefir oft
verið troðinn ofan í sorpið, meira að
segja snúið upp í dýrslega grimd. Og
þótt þetta hafi smátt og smátt breyst
eftir því sem siðir og venjur hafa
mildast, þá lít jeg svo á, að við eig-
uin langt í land ennþá með að hæfi-
leiki þessi fái að njóta sfn alment á
rjettan hátt. »GIeðjið yður«! Það er
þó eins og þelta sje einskonar áskor-
un skaparans til mannanna. Við sjá-
um það skráð á blöðum hinnar helgu
hókar, og öll náttúran endurómar
þetta daglega. Og sumir rithöfundar
eru farnir að taka sterklega í sama
strenginn1). Og ölluin kemur okkur
saman um það, að gleði og hamingja
sjeu eftirsóknarverðuslu gæði lífsins.
En við erum oft svo fljótfærin, og
leitum því oft langt yfir skamt að
þessum gæðum. Við látum svo oft
sjónhverfingar glepja okkur sýn, og
töpum við það tíma og kröftum. Við
hyggjum okkur stundum geta keypt
gleðina á hinum og þessum skemti-
slöðum. En hún gengur ekki kaup-
um og sölum. Við eigurn þenna dýr-
grip sjálf; höfum fengið hann gefins.
við þurfum aðeins að koma lionum
í ljósmál og láta hann aukast í dag-
legri starfsemi okkar og umgengni.
Þetta má ekki skiljast þann veg, að
jeg hafi á móti skemtunum. Jeg tel
þær mikið fremur nauðsynlegar, þeg-
ar þær eru þannig úr garði gerðar,
að þær hafa holl og góð áhrif, og
auka starfsgleði manna um leið og
þær veita hvíld og unað, því að eftir
hinar hraðfleygu skemtistundir, bíður,
sem betur fer, flestra starf og strit í
einhverri mynd, og stundum er svo
skuggsýnt á starfsviðum þessum, að
vel væri ef skemtanirnar tækju þátt
í því að veita þangað yl og birtu.
Jeg mintist áðan á starfsgleðina,
því hún er óefað móðir allrar sannr-
ar gleði og hamingju. Er hún að
aukast, eða er henni að hnigna með-
al okkar? Þetta ætti að vera eitt af
hinum brennandi íhugunarmálum hins
líðandi tíma. Hjer er ekki rúm til að
gera grein fyrir því hvernig jeg lít á
þetta mál. En í sambandi við þetta
dettur mjer ýmislegt í hug frá liðn-
um tíma. Jeg minnist nokkurra gam-
alla kvenna, sem aldrei gátu verið
iðjulausar. »Lánið þið mjer eitthvað
til að halda á, mjer til skemlunar«,
1) Sjá bækur 0. S. Marden, ummœli
liugtækningamanna o. fl.