Bjarmi - 01.06.1997, Blaðsíða 22

Henning Emil Magnússon
Hvað varð um allar ...
Eflaust áttu allir sér einhverja
æskuhetju. Sjálfur átti ég
nokkrar. Ég las ævisögu
knattspymuhetjunnar Eusibio
þrisvar sinnum og eins er til mynd í íjöl-
skyldualbúminu þar sem ég skrýðist
Supermanbol. Þegar á unglingsaldur er
komið er ekki hægt að hylla ofurmenni
lengur og margvísleg hálfgoð og gyðjur
poppmenningarinnar taka við.
Stúlkurnar elska þá, drengirnir likja
eftir þeim. Lögmál af þessu tagi eru
ríkjandi i unglingamenningunni.
Tilbeiðsla unglinganna fer sjaldnast
fram í kirkju. Hún á sér frekar stað í
tónleikahöllinni, kvikmyndahúsinu eða
fyrir framan sjónvarpsskjáinn.
En hvænær sleppir hetjudýrkuninni?
Erum við að leita að hetjum og hálf-
goðum langt fram eftir aldri?
Ég er ekki í nokkmm vafa
um að við eigum okkur
öll einhverjar fyrir-
myndir, einhverjar
hetjur sem við lítum
upp til. Eins er ég
hræddur um að við
hættum ekki að velja
okkur hetjur eftir rótleysi
mótunaráranna heldur fýlgi þær
okkur fram eftir aldri. Hvað með það?
Er það eitthvað til að velta sér upp úr?
Hafa þessar fyrirmyndir eitthvað að
segja varðandi trúarlíf okkar?
Hið hulda líf
Einhver skemmtilegasta smásaga, sem
ég hef lesið, var hluti af enskunámi
mínu á framhaldsskólastigi. „The secret
life of Walter Mitty“ eða „Hið hulda líf
Walter Mitty“ fjallar um mann sem lifir
riku lífi í huganum vegna þess að raun-
veruleikinn er átakanlega litlaus. Ef
hann sest undir stýri er hann fljótlega
farinn að ímynda sér að hann sé stadd-
Greinarhöfundur fyrir nokkrum árum.
ur í orrustuflugvél í miðri heimstyrjöld
og ef hann ekur fram hjá sjúkrahúsi er
hann orðinn heimsins besti skurð-
læknir. En alltaf er einhver til að koma
honum niður á jörðina, einhver sem
gefur honum samband við raunveru-
leikann á ný. Konan hans biður hann
um að hægja á bifreiðinni þegar hann er
staddur í miðri kúlnahríð andstæð-
inganna, lögregluþjónn bankar á
rúðuna um svipað leyti og hann
er að skera upp þjóðþekktan
milljónamæring og biður hann að
koma sér yfir, græna ljósið er fyrir
löngu komið.
Ég vil ekki saka neinn um að lifa
sömu litleysuna og Walter Mitty en
kemur ekki fyrir að við leysum taum
ímyndunaraflsins og þeysumst út fyrir
hversdagslega veggi vinnustaðarins sem
orrustuflugmaður eða byltingarhetja
þegar ekkert annað fangar
athyglina?
Við eigum mörg
okkar hulda líf líkt
og Walter Mitty og
líkt og hann berum
við okkur saman við
óraunhæfar fyrirmyndir.
Fyrirmyndin okkar er yfir-
leitt lýtalaus. Við viljum feta í fótspor
hetjunnar okkar og stundum tekst
okkur bara nokkuð vel upp. En yfir i
aðra sálma.
Áhrif afturhvarfs
Þegar einhver tekur trú þá breytist allt.
Jesús endurlífgar, gefur tilgang og far-
miða á þröngan veg. Hann sjálfur er
vegurinn, sannleikurinn og lífið, ekki
aðeins einn af mörgum möguleikum,
ekki einn sannleikur af mörgum heldur
hinn eini sannleikur. Sannleikurinn
með stórum staf og ákveðnum greini.
Ekki eitthvað loðið og óskilgreint heldur
skýrt og greinilegt.
Kristnir menn hafa yfirleitt mótaðar
hugmyndir um það sem kalla má „sið-
ferðilegu hliðina". Það er ákveðin
breytni sem tekin er upp við aftur-
hvarfið. Þráin eftir að líkjast Kristi og
færast nær honum kviknar. Sú breytni
stafar ekki af þrá eftir því að vinna
ákveðinn verðlaunagrip sem síðar er
hægt að sýna til marks um það að mað-
ur eigi skilið eilíft líf. Menn eiga ekki
eilíft líf skilið. Breytnin markast af því
að vera verði keyptur og að vilja þakka
fyrir sig án þess að geta greitt fyrir
skuldina sem gefin hefur verið upp.
„Siðferðilega hliðin“ á að mótast af því
sem Kristur hefur gert íýrir óverðugan
syndara.
Hetjurnar...
Það er forvitnilegt að sjá hvernig „sið-
ferðilega hliðin" skarast við þær íýrir-
myndir sem kristnir velja sér. Oft er
mikill munur á þeim jarðvegi sem
við sækjum fyrirmyndir okkar og
siðferði úr. Það er ekki óalgengt
að siðferðið byggist á boðorðunum
10 og fjallræðunni en fyrirmynd-
imar komi úr allt annarri átt. Fyrir-
myndin er kannski úr síðustu bíómynd-
inni, sem viðkomandi sá, eða einhveiju
samstofna. í raun má segja að siðferðis-