Bjarmi - 01.03.2000, Blaðsíða 6

Ef við trúum því að Jesús Kristur sé sonur
Guðs sem hafi gefiðlíf sitt mönnunum til frels-
unar hljótum við að boða það að trúin a hann
sé eina leiðin til hjálprœðis. Um leið ber okkur
að virða rétt annarra til að boða sína trú.
trúlaust. Ennfremur er því heimilt aó
stofna félög um iókun trúarinnar svo fremi
að þaó stríói ekki gegn góðu sióferói eóa
allsherjarreglu. Þá má ekki mismuna fólki
vegna trúarbragóa þess. I fjölhyggjusamfé-
lagi þar sem fyrirfinnast ólík trú-
arbrögð og trúfélög og einstak-
lingar meó mismunandi trú og
lífsvióhorf er mikilvægt aó gæta
réttar ólíkra trúfélaga og trúar-
hópa og stuðla aó umburóar-
lyndi og fordómaleysi. Mikilvæg-
ur þáttur í því er vönduð trúar-
bragóakennsla í skólum, bæói
um þau trúarbrögó sem eru ríkj-
andi í samfélaginu og einnig
önnur. I þessu sambandi heyrist
af og til sú krafa aó gera verói
öllum helstu trúarbrögóum jafn-
hátt undir höfói í skólum lands-
ins og verja álíka miklum tíma til
kennslu í þeim. Ekkert er hins
vegar óeólilegt vió það aó ríkj-
andi trúarbrögó, sem í okkar til-
felli eru kristin trú, hafi meira
vægi en önnur efvandað er jafn-
framt til í kennslu um önnur trú-
arbrögó. Islenskt samfélag og
menning eru verulega mótuó af
kristni þrátt fyrir aó önnur trúarbrögó og
lífsvióhorf setji æ meiri svip á. Mikill meiri-
hluti barna í landinu er skíróur og foreldrar
þeirra hljóta aó meina eitthvaó meó því.
Það eru því ærin menningarleg og félagsleg
rök fyrir því aó kristin fræói hafi meira vægi
í námskrá og kennslu en önnur trúarbrögó.
Þaó þýóir þó ekki aó ekki sé þörf á aó auka
fræóslu um önnur trúarbrögð og byrja aó
kenna nemendum um þau strax frá upp-
hafi skólagöngu, enda gerir ný námskrá
grunnskólans í kristnum fræðum, siófræói
og trúarbragðafræóum ráð fyrir því. Þar
segir meóal annars: „Traust þekking á eigin
rótum og skilningur á ólíkum lífsvióhorfum
stuðlar aó umburóarlyndi og víðsýni"
(8.6).
Staóa kristinnar trúar í fjölhyggju-
samfélaginu
Spyrja má hver staða kristinnar trúar er í
fjölhyggjusamfélaginu. Ef horft er á íslenskt
samfélag þá er kristnin í sérstöóu, bæói
vegna þeirrar stöðu sem þjóókirkjunni er
sköpuó í stjórnarskrá (62. gr.) og vegna
þess hvernig Islendingar eru skráóir í trúfé-
lög, en 95% þjóðarinnar tilheyra kristnum
trúfélögum. Þótt skráning í trúfélag segi
ekki alltaf til um trú fólks þá setur þetta
kristnina auóvitaó í ákveóna sérstöðu um
leió og þaó er Ijóst að hún er ein af
nokkrum trúarbrögóum sem eiga sér fylgj-
endur hér á landi. Árið 1984 voru skráð
trúfélög á Islandi þrettán talsins, 1994 eru
þau oróin fimmtán, en 1. desember sl. 23.
Fjölgun lögskráóra trúfélaga er því veruleg
síðustu fimm árin. Þótt meirihluti nýrra
trúfélaga á þessu árabili sé kristin trúfélög
þá hefur trúfélögum sem eiga sér aórar
rætur en kristnar fjölgaó úr tveimur árió
1994 í fimm árió 1999 með 0,6% þjóóar-
innar á skrá.
Staóa þjóókirkjunnar er sterk þótt hlut-
fall þeirra sem tilheyra henni hafi minnkaó
nokkuð á síóustu árum. Árió 1984 til-
heyróu 93,1% þjóóarinnar þjóókirkjunni,
1994 91,8% en 1. desember sl. 88,7%. Á
sama tíma fjölgar í öórum kristnum trúfé-
lögum auk þess sem þeim fjölgar einnig
sem eru skráðir í óskráó eða ótilgreind trú-
félög eða kjósa aö vera utan trúfélaga. Áriö
1984 voru 1,3% utan trúfélaga, 1,4% 1994
og 2,1% 1999. Þannig má segja aö tölur
Hagstofunnar um skráningu Islendinga í
trúfélög endurspegli í senn sérstöóu kristn-
innar í íslensku samfélagi og hægt vaxandi
fjölhyggju á síóustu árum. Hitt er líka Ijóst
aó ef vióhorf íslendinga til trúar og lífsgilda
eru könnuó þá blasir vió nokkuó fjölbreytt
flóra hugmynda og skoóana sem endur-
speglar vaxandi trúarbragðablöndu og fjöl-
hyggju-
Hvað þýðir þetta fyrir kristnina í land-
inu? Eitt af því sem blasir vió er aó öórum
trúarbrögðum en kristni mun vaxa fiskur
um hrygg á komandi árum og hafa hér
áhrif vió hlið hennar. Það er í sjálfu sér
óumflýjanleg þróun. I því sambandi hlýtur
kirkjan í landinu fýrst og fremst að leggja
áherslu á markvissa boðun fagnaöarerind-
isins og fræóslu um innihald kristinnar trú-
ar til þess aó stuóla að því aó þjóðin varó-
veiti hinn kristna arf og einstaklingarnir
sem telja sig kristna séu meóvitaóir um
sína kristnu trú. Jafnframt hlýtur kirkjan aö
leggja áherslu á trúvörn eóa rökræóu vió
samtímann um gildi og merkingu trúarinn-
ar. Um leið veröur hún að bera viróingu
fyrir rétti hvers manns til aó vera þeirrar
trúar sem hann kýs.
Verkefni kirkjunnar hefur frá upphafi ver-
ið að boöa fagnaðarerindið, fræða um
kristna trú og leggja stund á trúvörn, auk
margs konar kærleiks- og líknarþjónustu.
Kristnin breiddist upphaflega út í fjöl-
hyggjusamfélagi rómverska heimsveldisins
þar sem margs konar trúarbrögó, hug-
myndir og lífsviðhorf lifðu hlið við hlið. Við
þær aðstæður lagði kirkjan áhersla á þetta
allt. Þótt aóstæður hafi á margan hátt
breyst er hlutverk kirkjunnar óbreytt og
hún hlýtur því að leggja áherslu á hió sama
í fjölhyggjusamfélagi nútímans. Efvið sem
teljum okkur kristin trúum því að kristnin
hafi eitthvaó sérstakt fram aó færa hlýtur
afleiðingin aó vera sú aó boóa trúna í orói
og verki. Efvió trúum því aó Jesús Kristur
sé sonur Guós sem hafi geflð líf sitt mönn-
unum til frelsunar hljótum vió að boóa
það að trúin á hann sé eina leióin til hjálp-
ræóis. Um leið ber okkur að viróa rétt ann-
arra til aó boóa sína trú. Ef við erum sann-
færó um gildi hins kristna trúararfs hljót-
um við aó leggja áherslu á aö fræóa um
hann. Ef vió tökum þróunina í átt til fjöl-
hyggju alvarlega veróum við aó rökræða
gildi og merkingu kristinnar trúar við sam-
ferðafólk okkar.
Því er stundum haldió fram að umburð-
arlyndi feli þaö í sér að mönnum þyki allt
jafngott. Því er jafnvel stillt upp gegn ein-
lægri sannfæringu eóa fullvissu fólks um að
tiltekin trú eóa lífsskoðun sé sú eina rétta
eóa hafi í sér fólginn sannleikann. Slík
notkun umburðarlyndishugtaksins hlýtur
að teljast hæpin. Þaó er a.m.k. skrýtió um-
buróarlyndi sem felur í sér að fólki eigi aó
finnast allt jafngott eða gerir sannfæringu
þess um gildi einna trúarbragóa umfram
önnur tortryggilega. Umburóarlyndi hlýtur
fyrst og fremst aó snúast um virðingu fýrir
fólki og rétti þess til aó vera tiltekinnar trú-
6