Bjarmi - 01.03.2000, Blaðsíða 9

Stóri/iitli (mikro/makro)
I austrænum trúarbrögóum er mikið gert
af því aó notast vió „analogíur" eóa heim-
færslur. Þaó er aó telja hluti sem líkjast
hvor öórum á einhvern hátt tengda eða
skylda. Efvió beinum skilningarvitunum að
hinum innra heimi okkar og berum hann
saman vió umhverfió, líkist maóurinn á
margan hátt alheiminum. I heimi analogí-
unnar erum vió mennirnir geröir úr sama
efni og alheimurinn, söm alheimnum, af
því aó margt í okkur Ifkist honum. Þetta er
tjáð innan jóga og hindúisma/búddisma,
með því að kalla heiminn „hina stóru
raunveru" (makro-cosmos) en manninn
„hina litlu raunveru“ (mikro-cosmos).
Maóur og heimur eru þannig spegilmynd
hvor annars. Hægt er að setja þessa hugs-
un upp í smá-jöfnu til skýringar og lítur
hún þá þannig út:
EF:
makrocosmos = mikrocosmos
OG:
heimur = maóur
ÞÁ ER:
jörð = kjöt, bein
vatn = blóð, slím, sæói
eldur = hiti líkamans, ást/hatur
loft = andardrátturinn
rúm = samband okkar og tengsl vió
umhverfió
Þannig samsvarar ytri raunveran innri
líkama mannsins. Súlan góóa sem myndar
frumefnin fimm, stúpan, táknar þá ekki
aóeins heiminn, heldur líka og ekki síst
manninn sjálfan, frumefni mannsins. Til-
gangur súlunnar er þannig að sýna okkur
samhengi og markmió frumefnanna. Hún
er vegferó um alheiminn (makrokosmos)
eins og fyrr segir, en hún er sömuleiðis
landabréf yfir manninn (mikrokosmos).
Þegar frumefnin losna úr samhengi hvert
við annaó gerast hörmungar og ógnir. Þau
losna úr samhengi ef eitthvaó verður til
þess að trufla orkustreymið - prana - er
tengir þau saman. Margt getur valdió slíkri
truflun og má þar nefna sjúkdóma, slys,
mengun og aðra óáran. Þegar maðurinn
tæðst aö samhenginu í heiminum með
rányrkju, órétti og græögi, truflast orku-
streymió. Þá farast heimarnir. Það eru hin
raunverulegu ragnarök. Hlutverk trúar-
bragóanna er að koma frumefnunum aftur
i réttar skorður, að láta „harmoníu", „jin
og jang“, „tao“, eða meö öórum orðum
samhengi ríkja í heiminum. Hlutverkjóga er
að sýna okkur leióina að samhenginu. Hlut-
verk „jógans“, kennarans, er að kenna okk-
ur aó rata leióina.
Þýóing frumefnanna í jóga
I hinum indversku Taittirya Upanishadarit-
um frá því um 600 f.Kr. má lesa eftirfarandi
um tiluró heimsins:
„Frá Atman - Brahman kom rýmið. Frá
rýminu kom loftió. Frá loftinu kom eldur-
inn, frá eldinum kom vatnið, úr vatninu reis
jöróin."
Eða meö öórum orðum: Vegna flæðis
hins guðlega Atman-Brahman niður og inn
í heiminn veróa frumefnin til. Atman er hin'
ópersónlulega alheimssál sem býr í algyóinu
Brahman. Atman fellur inn í heiminn og við
fallið skapast veröldin. Flæðið á upphafsitt
á hinu andlega sviði og endar í hinu jaró-
neska. Frumefnin fimm eru þannig
mistengd hinu andlega, misfyllt hinu guð-
lega. Því nær sem þau standa Atman, því
fyrr sem Atman fýllti þau, því guðlegri eru
þau.
Ur því aó manneskjan er geró úr sömu
efnum og alheimurinn hefur hún einnig
myndast á sama sama hátt, við fall eóa
niðurstreymi Atmans. Tökum eftir því hér
að um flæði nióur á viö er að ræóa. Sköpun
heimsins er neikvætt fyrirbrigði, fall frá hinu
guólega til hins jarðneska. Jöróin og allt
sem henni tilheyrir, þar á meðal líkami
mannsins, er því botninn, það sem lengst
stendur frá hinu guðlega. En maðurinn sem
slíkur er myndaóur úr frumefnunum fimm,
eins og alheimurinn. Munurinn á manni og
steini er þá sá að steinninn er aðeins gerður
úr frumefninu jöró en tilvist mannsins
grundvallast á mörgum stigum, svióum,
eða frumefnum. Maðurinn er því nær hinu
guólega en steinninn. Steinninn er á leiðinni
að verða mannlegur. Maðurinn er á leiðinni
að veróa guðlegur. Það er takmark manns-
ins, aó veróa guð. Maóurinn er því frum-
efnasúlan holdi klædd.
Endurholdgunin
Endurholdgunin er hinn trúarlegi útgangs-
punktur í jóga. Án endurholdgunar, ekkert
jóga. Maóurinn er bundinn hinu jaröneska,
bundinn karma, og þarf því að fæðast aftur
og aftur. Þaó eru hin hræðilegu örlög, bæði
samkvæmt hindúisma og búddisma eins og
við höfum séð hér fyrr. Karmalögmálið er
það lögmál sem stjórnar afleiðingum þess
sem maðurinn gerir í hvert sinn er hann lifir.
Karma er í raun samansafn alls þess sem
maóurinn gerir. Geri maðurinn gott, fæðist
hann í góðum málum í næsta lífi. Geri
maóurinn illt, fæðist hann í vondum, jafn-
vel í vfti. Um er aó ræóa hið fullkomna or-
sakalögmál. Geri maóurinn „A“ í þessu lífi
er afleiðingin „A“ í því næsta. Af því að
maðurinn gerir eitthvað gott eða vont, end-
urfæóist hann. Geri hann ekkert, hlýtur
hann aó hætta aó fæóast. Menn geta að
vísu fæðst mishamingjusamir eftir því
hvernig karma þeirra lítur út en best er að
þurfa alls ekki aö endurfæðast. Því sérhver
fæóing er í raun fæóing til hrörnunar og
dauóa.
En hvernig má foróast endurfæóinguna?
Við höfum séó nokkrar leiðir til þess hér
áður. En fýrst og fremst er þaó gert meó því
að stunda jóga. Jóga er aðferðin til þess aó
ná stjórn á lífsneistanum, lífsaflinu, orkunni
er streymir í gegnum alheiminn, og slökkva
meó lífsneistanum lífsneistann.
Leióin
Þaó eru margar leióir (jóga) sem geta leitt
manninn út úr hringrás endurfæðingarinn-
ar. Viö getum nefnt nokkur dæmi:
Endurholdgunin er hinn trúarlegi útgangs-
punktur íjóga. An endurholdgunar, ekkert
jóga. Maöurinn er bundinn hinu jarðneska,
bundinn karma, og þarf því að fceðast aftur
og aftur. Það eru hin hrceðilegu örlög ...
9