Heima er bezt - 01.02.1960, Side 22

í kuldabeltinu — Kiruna-Laina
'w aga sú er hér segir frá gerðist á fyrsta hernáms-
árinu. Þá voru Bretar hér við land og fluttu her-
. lið milli hafna í kringum landið og til landsins
' á stórum herflutningaskipum. Þá var |>aö, að
ungur menntamaður úr Norðurlandi tók sér far með
herflutningaskipi frá Akureyri til Reykjavíkur vestur
um land. Hann gaf sig á tal við einn hermanninn, ungan
og geðþekkan mann. Þegar skipið nálgaðist Hornbjarg,
bar það meðal annars á góma, að nú væru þeir staddir
rétt norðan við raordrírheimsskautsbauginn. Þá var líkt
og hrollur færi um unga hermanninn. Hann fór niður
í skipið, en kom þó brátt upp aftur í þykkum frakka
og hélt áfram samtalinu. Veðrið var kyrrt og sjórinn
sléttur. Þokuhula hafði legið yfir, en þegar þokunni
létti, sá í lágan, Ijósan þokubakka norður til hafsins. Þá
leit ungi hermaðurinn hátíðlega í norðurátt og sagði:
„Já, svona lítur hann þá út norðurheimskautsbaugur-
inn.u
Ég sel þessa sögu ekki dýrari en ég keypti hana, en
líklega finnst mönnum þessi enski hermaður æði fá-
kænn, ef sagan væri sönn, sem ég held að hún sé. En
lengi var það svo, að fólk átti dálítið bágt með að átta
sig á hnattlögun og beltaskiptingu jarðar, þótt nú sé
þetta öllum lýðum ljóst. Ég verð þó að segja það, að
óneitanlega væri það þægilegt að hugsa sér miðbaug
jarðar sýnilegan, eins og margt er við hann miðað.
Sagt er að sjómenn hafi fyrr á árum gert sér ein-
hvern dagamun, þegar siglt var yfir miðbaug. Voru þá
ýmsar glettingar hafðar í frammi við þá sem fóru þetta
í fyrsta sinn og er svo sagt að stundum hafi þessar glett-
ur verið allgrófar. Sagt er að á görnlu, stóru seglskip-
unum hafi nýliðarnir verið kjöldregnir. En það fór
þannig fram, að böndum var komið undir skipið og
manninum hleypt niður í taug öðrum megin skipsins
og dreginn undir kjöl og upp hinum megin. Mun sú
ferð hafa orðið mörgum minnisstæð.
Ekki hef ég orðið svo frægur að sigla yfir miðjarðar-
línuna, en ég hef farið alllangt norður fyrir heimskauts-
baug og mun ég í þessum þætti segja frá ýmsu, er þar
bar fyrir augu.
Það var síðla í maí, vorið 1946, að ég lagði leið mína
frá Stokkhólmi, höfuðborg Svíþjóðar, norður til Lapp-
lands. Leiðin þangað er um 1400 km, eða álíka löng og
þrisvar endilangt ísland. Ég fór þessa leið auðvitað í
járnbrautarlest, og það meira að segja í hraðlest, sem
kom óvíða við, en þó tók ferðin 25 tíma. Ég hafði far-
miða fyrir svefnklefa, og var leyfður 7 tíma svefn, en
snemma morguns var svefnklefunum breytt í setu-
stofur.
Þessi járnbraut, sem hraðlestin ók, lá ekki í þéttbýl-
inu meðfram Eystrasalti og Helsingjabotni, heldur
hærra uppi, sem næst miðju landi um aðal skóglendi
Norður-Svíþjóðar. Mest alla leiðina var því ekið um
þéttvaxinn skóg og voru trén víða svo há, að byrgði
alla útsýn. Sunnan til bar lítið á hæðum og fjöllum, en
þegar norðar dró, komu í Ijós skógivaxnar hæðir og
fjöll, og langt að baki sást stundum í snæþakin háfjöll
á landamærum Noregs -og Svíþjóðar. Efst á þessum
skógivöxnu hæðum, voru sums staðar háir turnar, líkt
og vitar á ströndum íslands. Ég spurði hvers konar
mií Kffflí ■P fi /< /T^fl 1 mw jm11 , ' m‘ V
WVsM
f: /■ Lfl