Heima er bezt - 01.02.1960, Page 23

Kirkjan í Khunavara og umhverfi úr lofti.
byggingar þetta væru, og var þá sagt að þetta væru
varðturnar. í þeirn byggju skógarverðir, sem væru
þarna á verði vegna hættu af skógareldi. Skógurinn er
dýrmæt þjóðareign, og ekkert er skóginum jafn hættu-
legt og eldurinn. Oft er ógætileg meðferð elds í bif-
reiðum og járnbrautarlestum orsök að upptökum skóg-
arelda, sem valda milljóna tjóni. Ef t. d. ógætinn far-
þegi fleygir logandi eldspýtu út um glugga í járnbraut-
arvagni, þá getur það valdið ægilegum skógarbruna.
íkveikjuhættan er því gífurleg, sérstaklega í þurrkum
á vorin.
í hverri stórborg er sérstakt varðlið, eins og bruna-
lið borgarinnar, sem ætíð á að vera viðbúið, ef skóg-
areldur brýzt út í nágrenninu. Varðmennirnir í varð-
turnum skógivöxnu fjallanna, hafa vakandi auga yfir
nágrenninu og gera varðliði borganna aðvart, ef þeir
verða elds varir. Oftast tekst því að hefta eldinn áður
en hann nær útbreiðslu.
Einn daginn, sem ég dvaldi í Lapplandi, kom ég þar
sem skógareldur hafði geisað fyrir nokkrum dögum.
Þar var gisið skóglendi og hafði því varðliðinu tekizt
að ráða niðurlögum eldsins áður en stórfellt tjón varð
af. A brunasvæðinu var ömurlegt um að litast. Hálf-
brunnin tré lágu þar fallin og digrir trjástofnar stóðu
víða kolbrunnir upp úr jarðveginum. Allur jarðvegur
var þakinn ösku og brunaleifum. Talið var að ungur
maður á skemmtigöngu hefði fleygt frá sér hálfreykt-
um vindlingi og hefði það valdið upptökum eldsins.
Er hollt að minnast þess, líka hér í okkar skóglausa
landi, að aldrei er of varlega með eldinn farið. Það er
líka alveg víst að eldurinn hefur á fyrstu árum íslands-
byggðar, átt sterkan þátt í eyðingu skóganna, þótt mörg
fleiri öfl ynnu þar saman.
Snemma morguns stanzaði lestin við lítið sveitaþorp.
Vorum við þá komin norður til Lapplands. Þarna var
járnbrautar-skiptistöð og þess vegna varð nokkur við-
dvöl. Eg fór út á brautarpallana til að líta svolítið í
kringum mig. Rétt utan við brautarteinana sá ég stór-
an stein, sem var reistur þarna eins og kílómetra-merki
meðfram vegum á íslandi. Hann var hvítmálaður, en á
hann var letrað skýrum, dökkbrúnum stöfum 661/,° n.
br. Þessi litla járnbrautarstöð var þá nákvæmlega á
norðurheimskautsbaugnum. Steinninn var vitanlega
málaður hvítur, til að vekja athygli ferðamanna á því,
að nú lægi leið þeirra inn í kuldabeltið. Og enn var
eitt gert, til að vekja athygli á baugnum. Út frá til
beggja hliða — í austur- og vestur-átt —, var raðað
hvítmáluðum hnullungssteinum, eins langt og sást inn
í skóginn beggja vegna og átti þetta að tákna norður-
heimsskautsbauginn.
Nokkur hluti lestarinnar hélt áfram lengra í norður-
átt, en margir tómir vagnar voru leystir frá og stóðu
Heima er bezt 59