Heima er bezt - 01.08.1960, Side 4

AÐALSTEINN JÓNSSON, VAÐBREKKU:
Gísli Helgason í Skógargeréi
ísli Helgason í Skógargerði er fæddur 9.
febrúar 1881, að Seljateigi í Reyðarfirði. For-
J| eldrar hans bjuggu þá þar. En árið eftir, 1882,
fluttu þau að Skógargerði í Fellum og bjuggu
þar síðan allan sinn búskap.
Ekki voru foreldrar Gísla talin efnafólk, en munu
hafa verið sæmilega bjargálna, enda komust börn þeirra
mjög vel til manns. Má t. d. geta þess, að tveir bræð-
urnir fóru til Kaupmannahafnar til náms, Indriði, sem
lærði rafmagnsverkfræði og Þórhallur trésmíði. Gísli
dvaldi að mestu heima, enda mun það fljótt hafa komið
í hans hlut að sjá um búskapinn, þar sem hann var elzt-
ur systkinanna.
Gísli dvaldi tvo vetur í Möðruvallaskóla og útskrif-
aðist þaðan vorið 1902 með góðum vitnisburði. Það
vor brann skólahúsið á Möðruvöllum nokkru áður en
próf skyldu hefjast. Skapaðist við það ærinn vandi um
framhald skólavistar. En með sameiginlegum atbeina
kennara og nemenda undir stjórn Stefáns Stefánsson-
ar, sem þá var skólastjóri í fjarveru Hjaltalíns, tókst að
vfirstíga alla örðugleika. Voru prófin haldin og nem-
endur útskrifaðir eins og venja var til.
Um vorið vann Gísli svo um tíma í Gróðrarstöðinni
á Akureyri. Taldi hann, að sú reynsla og tilsögn sem
hann fékk þar, hefði komið sér að góðu haldi síðar
meir.
Skngargerðishjónin með Iveiirtur af dœtrum sinum,
Guðlaugu og Huldu.
Arið 1904 andaðist Helgi, faðir Gísla. Tók hann þá
við búsforráðum, fyrst með móður sinni, en árið 1906
keypti hann búið og rak það upp frá því á eigin reikn-
ing. Um svipað leyti keypti hann einnig jörðina, sem
fram að því hafði verið í leiguábúð. Fyrir búi hjá hon-
um voru fyrstu árin móðir hans og systur, sem þá voru
heirna, en árið 1908 gekk hann að eiga Dagnýju Páls-
dóttur, hina ágætustu konu, og má segja að þá hefjist
hið raunverulega lífsstarf.
Skógargerði var ekki talið neitt höfuðból, þegar Gísli
hóf þar búskap. Landið er fremur lítið og ekki kosta-
mikið. Enda var talið, að jörðin bæri ekki meiri áhöfn
en um 100—120 kindur, 2 kýr og hesta til heimilisnota.
Gísla mun hafa þótt sér nokkuð þröngur stakkur skor-
inn að eiga að búa við það, enda hófst hann fljótlega
handa um jarðabætur.
A þessum tíma var að vakna skilningur manna á því,
að jarðabætur og ræktun væri það, sem koma skyldi.
Erfiðleikar um framkvæmdir voru hins vegar miklir.
Þá voru ekki önnur verkfæri en ristuspaðinn og rekan
og þótti mönnum, sem von var, seint vinnast með þeim.
Þó voru margir bændur, sem eitthvað fengust við þetta,
en víðast var það í smáum stíl. Gísli lagði hins vegar
alla sína orku í þessar framkvæmdir, og sást ekki fyrir
um kostnað við þær. Hafði hann oftast á vori hverju
einn og tvo menn við þessar framkvæmdir, auk þess
sem hann vann að þeirn sjálfur. Var það undrunarefni
flestum, sem til þekktu, hverju hann fékk sjálfur áork-
að við vinnu. Hann vann alla daga ásamt þessum mönn-
urn, en þau störf sem annars tilheyrðu sjálfum búrekstr-
inurn, vann hann eftir venjulegan vinnutíma. Hirti
hann þá lítt urn það, þótt svefntíminn yrði stuttur. Hitt
var mönnum ekki síður undrunarefni, hversu honurn
tókst að sameina kapp og forsjá um kostnað við að
breyta jörðinni í stórbýli á til þess að gera fáum árum,
og auka jafnt og þétt bústofninn, jafnframt því sem ó-
megð hlóðzt á hann. Allt gekk þetta samt árekstralaust,
en hjá því fer varla, að þar hefur stundum verið teflt
tæpt.
Þau Skógargerðishjón eignuðust 13 börn, sem öll
komust til fullorðinsára. Eru þau þessi:
1. Margrét, gift Sigurði Einarssyni, yfirlögregluþjóni,
eiga 3 börn.
256 Heima er hezt