Heima er bezt - 01.08.1960, Síða 14

„inn á Flúðir“, sem eru fiskimið, inn og vestur af
Heimaey. Veður var dásamlegt, og sjórinn eins og
heiðartjörn. Ekki var greitt róið vestur eftir, en ég var
þó rennsveittur og feginn þegar formaðurinn sagði:
„Hér rennum við, drengir.“
Eg reyndi að bera mig sem allra mannalegast að, en
í hálfgerðum handaskolum fór það þó hjá mér að koma
færinu í sjóinn. Það gekk þó um síðir.
Ekki hafði Sigurður formaður keipað lengi, máske
tvisvar, þrisvar, þegar hann setti í fisk. Það var stærð-
ar þyrsklingur. Hann dró víst sex eða sjö fiska áður en
við hinir urðum varir. Þótti mér frammistaða mín aum-
leg og skrambi hart, að sjá karlinn draga hvem af öðr-
um, en verða ekki var sjálfur. Ekki leið á löngu áður
en hinir fóru að draga líka, fyrst Sigurður Sæmunds
og svo Oli gamli. Eg varð enn ekki var. Fannst mér þó
að ég bera mig mjög fiskimannslega til, mjög líkt og
hinir. Eg keipaði, tók nýtt og nýtt grunnmál og keip-
aði á ný. En allt kom fyrir ekki. Eg varð ekki var við
fisk.
Mér fannst formaðurinn verða nokkuð brúnaþung-
ur og gjóta til mín augunum. Hann setti húfuna ofan
í augu, tuggði ótt og títt skroið og spýtti í ákafa, ým-
ist út fyrir borðstokkinn eða niður í bátinn.
„Hertu þig, drengur,“ sagði hann við mig, „hafðu
uppi og athugaðu hvort ekki er uppundið hjá þér“.
Eg gerði það. Kom þá í ljós að taumurinn var marg-
vafinn yfir um sökkuna og fyrir ofan hana, svo ekki
var von á góðu.
„Ha, ha, hí, hí,“ skríkti góðlátlega í Ola. „Þetta er
lagleg koppgjörð. Hí-hí“.
Sigurður formaður gat víst varla varizt brosi yfir
vandræðasvipnum, sem á mér var, því að hann sagði
góðlátlega og brosandi: „Renndu nú aftur, drengur,
keipaðu ekki með rykkjum en jafnt og þéttingsfast og
taktu svona einn faðm í grunnmál.“
Eg gerði þetta og jókst ásmegin við orð formanns-
ins. Það leið heldur ekki á löngu, þar til ég festi í fiski.
Það var anzi fallegur stútungur. Varð ég eitt sólskins-
bros og harla glaður, þegar ég kippti honum inn fyrir
borðstokkinn.
„Já, seigur varstu, laxi minn,“ sagði Siggi Sæmunds.
„Ekki er hann ljótur sá fyrsti hjá þér“. Svo skar hann
með hníf sínum krossskurð á sporð stútungsins, og
lét hann í rúmið hjá mér.
„Er þetta Máríufiskurinn? “ spurði Siggi í Vegg og
spýtti rösklega út fyrir borðstokkinn.
„Ha.... þetta?“ svaraði ég, leit á fiskinn, og vissi
ekki hvern skrambann sjálfan karlinn átti við. „Þetta...
nei-ne-nei.... “ stamaði ég, „það held ég ekki. Þetta
er bara venjulegur stútungur". Mér var ómögulegt að
sjá neitt sérstakt við fiskinn. Það var stútungur, ekkert
ólíkur þeim, sem Sigurður formaður dró sjálfur rétt
áður.
Karlarnir fóru að skellihlægja, þeir veinuðu af hlátri.
Tóbakstuggan fauk út úr Sigga formanni niður í bát-
inn, taumar af tóbakslegi runnu í stríðum straumum
niður munnvik hans og hökuna. Hann tók andköf af
hlátri, karlinn. Oli gamli híaði og hvissaði, fyrst ósköp
hóglátlega, en þreif svo pípustertinn út úr sér í mesta
ofboði og hló hátt og ynnilega. Ég held að hann hafi
engu minna hlegið að Sigurði formanni, hlátri hans og
tilburðum, en svari mínu við Máríufiskinum. Siggi Sæ-
munds tók um ennið, lét fallast á þóftuna og hló hýr-
lega í skeggið. Og: hlátur hans jókst, þangað til hann
hristist allur.
Ég varð auðvitað eitt spurningarmerki fyrst, en fór
svo að hlægja líka. Ég vissi þó ekkert að hverju var
verið að hlægja, en ég hló að körlunum. Þeir voru
snarvitlausir í hlátri. „Bara venjulegur stútungur,“
stundi Siggi Sæmunds, og svo varð allt vitlaust aftur.
Ég hafði á samviskunni að ég hefði gert einhverja
bölvaða vitleysu, en hvað það gat verið, vissi ég ekki.
Stútungurinn var ekkert frábrugðinn öðrum!
Eftir nokkra stund fór skipshöfnin að jafna sig. Var
þá farið að útskýra fyrir mér þetta með Máríufiskinn.
Held ég, að ég muni aldrei gleyma því eða nafni þessa
fræga fiskjar í sögu íslenzkra sjómanna.
En þessi fallegi stútungur var hins vegar ekki fyrsti
fiskurinn, sem ég dró úr sjó og því ekki Máríufiskur
minn. Þann fyrsta dró ég nokkru fyrr í róðri með
föður mínum, innan við Elliðaey. Ekkert vissi ég, hvað
varð um þann sérstaka fisk, og nafnið á honum og
venjur hans vegna, þekkti ég þá ekki. Faðir minn hef-
ur sennilega gleymt að segja mér frá þessu. Ég sagði
Sigurði formanni frá drætti þess fiskjar, en hann vildi
ekki viðurkenna að það væri Máríufiskur minn. Þá
hefði ég ekki verið „Jústeraður“ háseti eins og hann
orðaði það. Máríufiskur minn væri þess vegna þessi
stútungur. Allir strákar hefðu veitt smáufsa við bryggj-
una, og aldrei væru það nefndir Máríufiskar. Nei,
maður yrði að vera háseti á bát, jústeraður háseti. Fyrsti
fiskurinn þá, það væri sá rétti.
Nú fór allt að ganga betur hjá mér, og dró ég svona
álíka og þeir Siggi Sæmunds og Oli. Mér fannst for-
maðurinn veita mér þó nokkra athygli, og brún hans
léttast þegar ég dró fisk. Það áleit ég þegjandi hrós og
þótti vænt um. Sjálfur dró hann stanzlaust að heita
mátti, og ávallt var hann fyrstur að setja í fisk, eftir
að kippt hafði verið. Sigurður var í sannleika sagt nær
yfirnáttúrlega fiskinn, eins og sagt var um Ólaf skáld
í Nýborg.
Ekki var ég alls kostar laus við sjóveiki, en reyndi að
harka hana af mér og bera mig hressilega. Stundum
laumaði ég dálítilli gubbu út fyrir borðstokkinn, en
mest kyngdi ég henni jafnótt og hún kom upp í
munninn. Ég hafði heyrt að það væri bezta ráðið við
sjóveiki. Lystilegt var það ekki, en ég gerði það samt.
Við sátum á færum á þessum slóðum fram yfir mið-
degi og fiskuðum sæmilega vel. Klukkan var nær þrjú
eftir hádegi þegar formaðurinn sagði að hafa uppi. Nú
skyldi halda heim. Enn var blíðasta veður, sólskin og
stafalogn, og hafflöturinn var eins og spegill.
Ekki höfðum við lengi róið í hægðum okkar þegar
266 Heima er bezt