Heima er bezt - 01.07.1962, Blaðsíða 13

eru enn betri í miklu frosti en leðurskór, og það var
tekið fram að Sigurður hefði verið sérstaklega vel
klæddur, eins og vænta mátti frá hendi hinnar forsjálu
og ágætu stjúpmóður hans, en honum þóttu skórnir
sínir gapa of mikið frá fótunum og var hræddur um
að sandur myndi renna ofan í þá. Af því að hann var að
flýta sér, lætur hann annan skóinn vera, þó honum
þyki hann of rúmur, en dregur hinn saman. Þetta hefði
hann ekki átt að gera, því seinna kom í ljós hvað háska-
legt getur verið að hafa þrönga skó í hörkufrosti. Það
er svo oft, að menn sjá það síðar, sem þeir þyrftu að
sjá fyrr.
Þarf ekki að orðlengja það, að þeir fara Einar, Þor-
steinn og Sigurður, allir lausríðandi. Skeiðará, sem
rennur skammt frá Skaftafelli og einatt er ægilegur
faratálmi, féll nú milli skara, en var þó sæmileg yfir-
ferðar. Þeim gekk vel út af Sandi, því færi var gott og
veðrið stillt. Þeir lcomu út á fjöru afhallandi hádegi.
Svo skiptu þeir sér. Sigurður kannar fjöruna austan-
verða og Einar er skammt frá honum, en Þorsteinn fer
vestur. Sagt var að hann hafi farið alla fjöruna vestur
í mörk. Allir fóru þeir að tína saman fisk, því hann lá
í hrönnum í flæðarmáli, þó víst mest þar sem Þor-
steinn fór um. Fiskurinn var svo harðfrosinn, að fugl
hafði lítið rifið hann. Þegar þeir Einar og Sigurður
voru komnir nokkuð vestur fyrir miðja Skaftafells-
fjöru, höfðu þeir tekið til þrjá hestburði af heillegum
fiski. Þarna gáfu þeir hestunum heytuggu og fengu sér
bita. Þá var mjög farið að líða á daginn, svo þeir bjugg-
ust við, að Þorsteinn kærni til þeirra að vestan á hverri
stundu. A fjörunni var glaðasólskin, og bærðist ekki
hár á höfði, en það sjá þeir félagar, að framan í Öræfa-
jökli þyrlaðist snjórinn upp nokkra stund, en fellur
síðan niður aftur. Einar segir, að líklegast sé að eitt-
hvað muni hvessa. Hann tekur hest sinn og fer til móts
við Þorstein og mun hafa ýtt það nokkuð vel, því
hann var á dugnaðarhesti, sem Toppur nefndist, vilj-
ugum og skapmiklum, samt tók þetta drjúgan tíma.
Lengst vestur á fjöru finnur hann Þorstein, sem var þá
af kappi að tína saman fisk, en hafði ekki veitt athygli
vindsveipnum á jöklinum. Þorsteinn var þá í blóma
lífsins, og mjög mikill maður og kappgjarn. Er eðlilegt
að hann langaði að bjarga sem mestu af fiskinum, sem
lá þarna í flóðfarinu. Auðvitað hætti hann strax þegar
Einar kom og þcir halda sömu leið til baka, hraðferð.
Þegar þeir komu þangað sem Sigurður beið, þá var
sólin að renna. Svo er fiskurinn látinn upp á hestana
og haldið heimleiðis. Allir gengu þeir félagar á brodd-
um.
Scinna töluðu menn um að þeir hefðu átt að skilja
fiskinn eftir og ríða heim eins og hægt var að komast.
Ekki verður dómur á það lagður hér, hvort það hefði
verið betra, því enginn veit hvernig þeim hefði gengið
yfir Skeiðará um nóttina í aftakaveðri og náttmyrkri.
Skömmu eftir að þeir lögðu af stað, brast á þá ofsa-
rok af norðri með grimmdargaddi, ekki var ofanburð-
ur, en snækófið af jöklinum, sandrykið og skarabylur-
inn lokuðu allri útsýn, brátt dimmdi líka af nótt, og
unt ekkert skjól var að ræða á hinni löngu leið til bæja.
Hestarnir voru bundnir í lest. Einar teymdi þá, hann
hafði tekið stefnu á Skaftafell og varð að sækja móti
veðrinu. Sigurður hélt sér við hest sinn, en Þorsteinn
fór síðastur og gætti þess að Einar breytti sem minnst
stefnunni. Þetta var voðalegur barningur. Þegar þeir
hafa afarlengi brotizt áfram kom Þorsteinn til Einars
og segir að sér virtist hann sveigja heldur rnikið til aust-
urs, það máttu þeir ekki, því varla var lífsvon fyrir þá
í slíku harðveðri og í myrkri ef þeir lentu austur í ál-
ana úr Skeiðará og fleiri vatnsföllum, sem kvísluðust
víðsvegar um leirurnar. Þeir tóku því stefnu nokkuð
vestar upp á Sandinn, þó það lengdi leiðina.
Eftir þetta fór Þorsteinn á undan, því Einar var orð-
inn slærnur í augunum af sandryki og snjófoki. Þeir
ganga enn mjög lengi, þá lygndi dálítið og birti til, svo
þeir sáu upp úr kófinu klettadranginn Þumal, sem
gnæfir hátt á egg Skaftafellsfjalla. Þetta hjálpaði þeim
til að rata á rétta leið. Svo herti veðrið aftur og varð
ekkert betra en áður.
Loksins eftir langa mæðu og strangt erfiði komu
þeir að vörðu, sem var við veginn milli Skaftafells og
Núpsstaðar og utan við miðjan Skeiðarársand. Þá var
byrjað að birta af degi. Þarna taka þeir fiskinn af
hestunum og skilja hann eftir. Þeir voru allir votir í
fætur, en þó þeir væru með þurr plögg með sér var
ógerlegt fyrir þá að hafa sokkaskipti vegna veðurs og
hvað föt þeirra voru freðin. Nú fara þeir á bak og
halda áfram eins og hægt var að komast. Þrátt fyrir þá
mótspyrnu sem hestarnir fengu af veðrinu miðaði þeim
þó miklu betur áleiðis en áður; rokið stóð meira á hlið
svo Sigurður gat haft dálítið skjól af félögum sínum,
sem reyndu að ríða áveðurs við hann austur Sand.
Þegar þeir komu að Skeiðará, þar sem þeir fóru yfir
hana morguninn áður var hún uppblásin af bládýpi og
alófær. Skammt frá Skaftafellsbrekkunum vissu þeir af
öðru broti, en er þangað var komið var það ekki held-
ur árennilegt, klakastífla hafði myndazt á því vestan-
verðu, sem náði austur fyrir miðja ána, svo aðalstraum-
urinn lá að eystri skörinni. Því þurfti að fara brotið á
móti, til að komast upp úr álnum. Þeir ákváðu samt að
freista þess að fara þama yfir.
Einar bauðst til að reyna ána, reiðhestur hans var
fremur lítill, en harður af sér og ákaflega léttfær. Þeir
hrundu hestinum fram af skörinni, sem var há, en vatn-
ið tók honum ekki nema rúmlega á bóghnútu, svo fór
Einar á bak og reið áfram. Hann varð að brjótast yfir
klakahaftið á brotinu, það brast undan hestinum og um
leið sprengdi straumþunginn mestan hluta þess burtu,
en ofan við það hafði safnazt mikill grunnstingull.
Hesturinn óð móti straumnum hægt en öruggt. Þegar
komið var út í niiðja ána festist hann í grunnstinglin-
um, hann stóð þarna fastur þó Einar reyndi ýmist að
sveigja hann til hliðar eða knýja hann áfram. Vatnið
tók hestinum á herðatopp.
Framhald i nœsta blaði.
Heima er bezt 233