Heima er bezt - 01.09.1962, Page 11

ÞORSTEINN JÓSEPSSON:
SEGIR FÁT;T AF EINUM
rm í>að bil á mörkum Austur- og Vestur-Húna-
vatnssýslu liggur Víðidalsfjall. Það rís fyrst
^ J sem lágt hæðardrag norður af Víðidalstungu-
heiði, en hækkar því norðar sem dregur, fær
á sig fjallsmyndun og endar í bröttum gnípum og
skriðum norður í miðri byggð.
Norðanvert í fjallinu skerst inn í það alllangur dalur,
sem heitir Melrakkadalur. Liggur hann skáhalt suð-
austur í Víðidalsfjall og lætur nærri að það sé tveggja
stunda gangur eftir honum endilöngum. Austurhlíð
dalsins er ekki ýkja brött, víðast hvar flái niður og
auðvelt um niðurgöngu, en vestanmegin eru kletta-
hamrar, sem ganga niður í syllum eða stöllum, víða há-
ir, sums staðar hengiflug. Dalurinn sjálfur er óbyggð-
ur, en norðan við mynni hans stendur bær, sem dregur
nafn af honum og heitir Melrakkadalur.
Austan við Víðidalsfjall liggur grösugur en grunnur
dalslakki. Hann liggur samhliða Vatnsdalnum, en er að-
skilinn frá honum með hæðadrögum þeim og hálsum
sem liggja að Vatnsdalnum að vestan. Eftir dalslakka
þessum fellur Gljúfurá, en hún skilur að Austur- og
Vestur-Húnavatnssýslu. í um það bil rniðjum slakkan-
um stóð bær, sá eini á þessum slóðum. Hann hér Þing-
eyrarsel, enda til forna verið þar sel frá stórbýlinu
Þingeyrum, en seinna verið reist þar samnefnt býli.
Bærinn stóð skammt vestan við Gljúfurá við rætur
Víðidalsfjalls og gegnt Undirfelli eða Gilsstöðum í
Vatnsdal. Lætur nærri, að þaðan hafi verið hálfrar ann-
arrar klukkustundar gangur til næstu bæja. í Þingeyr-
arseli voru landgæði fyrir sauðfé, en hins vegar vetrar-
ríki mikið þegar hart var í ári. Bærinn var auk þess
næsta afskekktur og fyrir bragðið þótti jörðin ekki
fýsileg til ábúðar. Hún hélzt þó öðru hverju í byggð
fram um 1930, en þá skeði sá atburður, sem olli því að
jörðin lagðist í eyði. Hefur hún ekki byggzt aftur,
enda aðrar kröfur gerðar nú til landnytja en áður.
Síðasti ábúandinn í Þingeyrarseli hét Níels Sveins-
son, hann var hálfsextugur þegar saga þessi gerðist.
Hafði hann þrívegis tekið Þingeyrarselið í ábúð, síðast
vorið 1929. Kona hans hér Halldóra ívarsdóttir og
hafði þeim orðið 10 barna auðið. Lifir hún enn og er
búsett að Hlíðarenda í Reykjavík. Fimm barnanna
fluttu með þeim í Selið 1929, öll innan við fermingu,
það elzta stúlka tæpra 13 ára. Hin börnin voru ýmist
flutt að heiman eða dáin.
Það var rétt um veturnætur haustið 1930 að Níels fór
að huga að kindum síðari hluta dags. Sennilega hefur
honum litizt ískyggilega á útlitið, enda ekki að ástæðu-
lausu, því að veður var að ganga upp og nokkru seinna
gerði blindbyl. Bendir þetta til þess að Níels hafi verið
maður veðurglöggur og séð hvað í aðsigi var, enda var
tekið að dimma í lofti og nokkurn veginn auðsætt að
hverju stefndi þegar Níels lagði af stað í leitina. Kona
hans latti farar, en við það var ekki komandi.
Að kunnugra manna sögn var þykkskýjað og blind-
að þegar Níels lagði af stað heiman að frá sér og lítt
mögulegt að átta sig á kennileitum. Var allt á kafi í
snjó.
Níels kom ekki heim um kvöldið og þótti það sæta
mikilli furðu um jafn kunnugan mann. Konan beið, á-
samt börnunum, milli vonar og ótta, en nóttin leið og
morguninn líka án þess að Níels kæmi.
Þótti þá sýnt að eitthvað hafði skeð. Að Níels hefði
villzt þótti ekki beinlínis sennilegt, þar sem hann var
þrautkunnugur á þessum slóðum og hafði aldrei reynzt
maður villugjarn þótt lent hefði í blindu og stórhríðum.
En um slys gat alltaf verið að ræða þegar einn maður
var á ferð og enginn til frásagnar. Það segir fátt af ein-
um. Þegar líða tók á næsta dag og Níels enn ókominn
heim, var elzta barnið, þrettán ára görnul stúlka, María
að nafni, sent að næsta bæ í Vatnsdal til að segja frá
tíðindum og leita hjálpar. En undir telpuna var settur
öruggur hestur og henni sagt að láta hann ráða ferð-
inni og gefa honum lausan tauminn, ef María litla
treystist ekki sjálf til að rata. Til ratvísi hestsins var
borið ótakmarkað traust.
Telpan hitti mann frá Hnúki á hálsinum norðaustur
frá Þingeyrarseli og þurfti því ekki alla leið niður í
Vatnsdal. Sagði hún manninum að faðir sinn hefði ekki
komið heim um nóttina og að móðir sín væri mjög
uggandi um afdrif hans. Taldi sterkar líkur til að slys
hafi hent.
Þau héldu hvort sína leið, telpan heim að Þingeyr-
arseli en maðurinn niður í Vatnsdal, og taldi sig hafa
frá tíðindum að segja. Þegar í stað var safnað saman
mönnum frá þeim bæjum sem til náðist, og leit hafin
strax um kvöldið.
Leitarmennirnir komumst fljótlega á slóð Níelsar, en
hún lá langt fram með Víðidalsfj alli austanverðu. Þar
hættu þeir að geta rakið hana sökum náttmyrkurs og
Heima er bezt 303