Heima er bezt - 01.03.1965, Qupperneq 11

STEINDOR STEINDORSSON FRA HLOÐUM:
A ORÆFASLOÐUM
í BLÁGILJUM.
Við erum í Blágiljum á Síðumannaafrétti. Kofinn,
sem nú er bækistöð okkar, liggur í dálitlum krika und-
ir Eldhrauninu mikla, nálægt miðja vegu milli byggða
og jökuls. Við kofann er skýlt og hlýlegt, grasi gróinn
bali milli hrauntanganna og tær lækjarspræna lengra
burtu, sem bæði er vatnsból okkar og þvottaskál. Ut-
sýn frá Blágiljakofa er ekki mikil, ávalar hæðir með
grónum brekkum byrgja sýn til norðaustursins, en
sunnar eru víðáttumiklir mýrlendisflákar, ágætis hag-
lendi, en lengra burtu rísa hæðir Kaldbaks og Geirlands-
hrauns, og að baki er Eldhraunið með öllum sínum
kynjamyndum.
Kofinn er af eldra taginu. Mannvistin er uppi á lofti
en hesthús undir. Járnþak er yfir, svo að ekki er hætta
á leka. Slíkir kofar þóttu lúxusíbúðir á fjöllum fyrir
30 árum. En nú gerast þeir úreltir. Nýr tími með bíla-
slóðum um fjöllin, krefst betri vistarvera, enda léttara
að flytja byggingarefni en áður var. Og við höfum
komið í bílum upp í Blágil, og gistum síðustu nótt í
nýtízku skála undir Leiðólfsfelli. Annars liggur bíla-
slóðin upp frá Skaftárdal, um mýrafláka og móabörð
fram með Leiðólfsfelli, síðan norður undir Hnútu og
loks yfir Eldhraunið þvert vestur af Blágiljum. Annars
er hraunið enn víðast hvar illfært eða ófært hverri
skepnu, þótt orðið sé nær 200 ára gamalt og víðast hul-
ið þykkri mosabreiðu, sem raunar gerir gönguferðir
um það sízt minna þreytandi en þar sem bruninn er
nakinn. Þeir Síðumenn höfðu nú nýlokið vegagerðinni,
svo að við urðum fyrstu ferðamennirnir, sem ókum
hinn nýrudda veg. En vart trúi ég öðru en margir eigi
eftir að fara hann, því að margt er forvitnilegt á þess-
um slóðum.
Það er áliðið kvölds og félagar mínir eru sofnaðir
eftir langan vinnudag, miklar göngur og erfiðan akstur.
„Mér finnst eins og handleggirnir séu að slitna af mér,“
hafði Palli sagt, þegar „trukkurinn“, sem hann ók,
hoppaði og sentist til á hraungrýtinu á hinum nýrudda
vegi. Og ég rengdi hann ekki. Mér þótti satt að segja
nógu þreytandi að „stritast við að sitja“ við hliðina á
honum, og kastast til með bílnum. En þótt ég finni til
stirðleika í skrokknum og nokkurrar þreytu eftir að hafa
labbað norður á Hnútu og víðar, get ég ekki sofnað.
Minningarnar leita á mig. Fyrir 27 árum gisti ég þenna
sama kofa. Þá vorum við Pálmi Hannesson þar í rann-
sóknarleiðangri, ásamt fleiri mönnum. Veðurguðirnir
voru okkur fjandsamlegir. Af 12 dvalardögum var ekki
fært vinnuveður nema 4 eða 5 daga og þó ekki alla
heila. Eða regnið, slíkt úrhelli hef ég aldrei reynt fyrr
né síðar, samltvæmt mælingum okkar, að vísu ekki ná-
kvæmum, komst það yfir 90 mm einn sólarhringinn,
sennilega var það þó heldur meira. Ekki var komandi
út fyrir ltofadyrnar nema alskinnklæddur. Eftir það
töluðum við Pálmi um Blágiljaveður, ef við þurftum
að jafna til hins versta, sem við þekktum í veðurfari.
En það er þó ekki minningin um illviðrið, sem held-
ur fyrir mér vöku. Nær væri að rifja upp sólskinsdag-
inn, sem við riðum upp að Laka, og útsýnið þaðan yfir
gígaröðina miklu og hraunstorkuna frá 1783. Þá komst
ég í fyrsta sinn í snertingu við atburði þess tíma. En
samt er það allt annað en þetta sem leitar nú á hugann.
Þótt einungis séu 27 ár, síðan við lágum þarna félag-
arnir, finnst mér eins og heil öld sé liðin, og ég sé dag-
aður uppi sem forngripur liðins tíma, sem raunar ætti
miklu fremur heima meðal hraunkarlanna úti í Skaftár-
hrauni, en þarna í hópi ungra ferðamanna. Förunautar
mínir, sem sofa þarna í svefnpokum sínum í kringum
mig, voru flestir ófæddir, en hinir þeir elztu á bams-
aldri, þegar ég var þarna síðast. Farangurinn, sem er í
kringum okkur, hefði þótt harðla furðulegur á öræfum
þá, kosangas-suðutæki, borð til að matast við og ferða-
Laki.
Heima er bezt 91