Heima er bezt - 01.05.1965, Page 5

Jóhannes Jónatansson.
Kristín Eyjólfsdóttir.
Klambrarselið hefur efalaust verið jafnan á sama stað
í brekkurótum, skammt suðaustur frá Hólsbæjartótt-
um. Það hlaut til afnota hið gamla Hólsland, vestan frá
Reykjakvísl og austur að Lambafjöllum, milli landa
Langavatns og Stóru-Reykja.
Selin og beitarhúsin urðu löngum áfangar til byggða.
Ennþá sér þess merki í bæjamöfnum. „Selin“ eru byggð
á selstóttum, en „gerðin“ hafa vaxið upp úr beitarhús-
unum. — Sagnir eru um hjú, sem fengu hjá bændum að
hafa vetrarvist í selinu, reyta þar með hirðingu selsmal-
ans heyfang á summm handa nokkram kindum, sem
þau fóðruðu á vetmm. — Beitarhúsamennirnir fengu
konu og búslóð í króarhom og hirtu kindur sínar með
fé bóndans.
Oft var byggðin stopul í „seljunum“ og „gerðunum.“
Svo var og í Klambrarselinu. Víst er, að Benedikt Jóns-
son, afi Bólu-Hjálmars, bjó þar á áranum 1772—1775,
og var kotið í eyði fyrir og eftir þann tíma.
Ennþá var þó selið notað á sumram. Sögn er um
mann, sem kom villtur af Reykjaheiði og bjargaðist inn
í selið í vetrarstórhríð. — Þá er og getið um mann, sem
hafði vetrarvist með fjölskyldu í selinu eftir 1830, en
eftir 1840 var hætt að nota selið á sumrum, og kofamir
féllu.
Eftir Móðuharðindin verður ekki mannfellir af hungri
eða drepsóttum. Fólkinu fjölgar hægt en öruggt. —
Einhvem veginn varð fólkið að lifa. Þá varð ekki flúið
til sjávarþorpa eða úr landi. Frá aldamótum til 1870, að
Ameríkuferðir hófust, voru byggð í Suður-Þingeyjar-
sýslu nær 50 nýbýli, flest til heiða eða afdala. Eitt af
þeim var Klambrarsel.
Jónatan Grímsson var óskilgetið vinnukonubarn, f.
1819 á Grýtubakka. Hann var alinn upp sem niðursetn-
ingur á ýmsum bæjum inni við Eyjafjörð. Átján ára
fluttist hann sem fullgildur vinnumaður með Indriða
Ólafssyni, (afa Indriða á Fjalli) að Garði í Aðaldal.
Jafnaldra honum var Kristín, dóttir Sveinbjamar
Sveinssonar, fátæks bónda í Fagraneskoti. Þau giftust
1843. 1844 hófu þau búskap á horni af Klömbur.
Jónatan og Kristín fengu síðan leyfi Grenjaðarstaðar-
prests til þess að byggja upp í Klambrarseli vorið 1848.
Prestur lagði til máttarviði í baðstofu, sem mátti vera
tvö stafgólf (3—4 metrar á lengd) og í eldhúskofa. Auð-
vitað var hvorttveggja óþiljað í fyrstu. Byggt var á
gamla selstæðinu. Til suðurs er að líta Geitafellsdalinn,
vatn yzt í dalnum, ána á eyram innan við vatnið, skóg
og kjarrivaxnar hlíðar. í suðvestri eru ávalir hnjúkar,
Geitafellshnjúkur og Þorgerðarfell, eins og þrýstin
brjóst á heiðinni. Til vesturs er að líta sléttlendi
Hvammsheiðar næst bæ, algrænt á sumram, svo hvergi
sér mel eða flag. Það stirnir á kvíslina hér og þar, lygna
og hyljótta. Hlíðarbrúnina ber ofar miðjum hlíðum
vesturfjalla, sunnan frá öræfum út á Hágöng við Flat-
Heima er bezt 165