Heima er bezt - 01.04.1978, Síða 33

fleiri sveitabörn mikill dýravinur og virtist sem hún hefði
sjötta skilningarvitið gagnvart þeim.
Ranka bauð hjálp sína í eldhúsinu við að ganga frá og
taka til kvöldskattinn, sem vanalega var snæddur að
dagsverki loknu. Síðan átti fólkið kvöldið sjálft og réði
hvað það gerði, en oftast var háttað eins snemma og hægt
var hversdagslega, því vinnudagurinn var yfirleitt bæði
langur og strangur, nema á sunnudögum, þegar aðeins var
unnið það sem nauðsynlegt var.
Að kvöldverkum loknum þetta kvöld var ekki svo álið-
ið, að fólkið vildi fara að sofa. Veðrið var svo gott að flestir
voru úti við. Þóra og Kristján gengu tvö ein inn í kirkju-
garðinn.
— Ranka mín, viltu koma með mér upp í hlíðina?
spurði Dísa.
— Við þurfum snemma á fætur, Dísa.
— Ja, en ég er viss um að ég sef hvort sem er lítið í nótt.
Ég er eitthvað svo ..., æ, ég get ekki lýst því.
— Læt ég nú vera, hvað þú ert skrýtin sagði
Ranka. — Við skulum þá skoða okkur svolítið um. Þær
héldu á brattann og leiddust eins og börn.
— Ranka, ég er enn að hugsa um það sem þú sagðir í
dag. Á meðan við vorum að borða, var ég að velta því fyrir
mér, hvar ég hefði séð fröken Valgerði áður. Allt í einu
mundi ég það. Ég hef verið svo lítil þá, líklega sex eða sjö
ára. Þá kom þessi kona ásamt einhverju fleira fólki, sem
ég tók ekkert sérlega eftir. En ég var forvitin eins og börn
eru og þótti þetta fólk allt svo fínt, en hafði mestan áhuga
á þessari fallegu konu af því hún talaði svo mikið við
ömmu og gaf sig mest að henni. Ég skil það núna, að þær
muni hafa þekkst mjög vel áður fyrr. Þær voru lengi inni í
hjónahúsi að tala saman og ég var, þó skömm sé frá að
segja, að reyna að heyra hvað þær töluðu, enda hurðin
ekki alveg aftur. Fröken Valgerður hélt í höndina á ömmu
og mér fannst ég heyra grátekka. Ég gægðist inn um
rifuna og sá að amma grét. Mér var allri lokið og hljóp
langt út fyrir túngarð og grét þar án þess að vita af hverju.
Mér þótti svo undurvænt um ömmu og einhvemveginn
kenndi ég líka í brjósti um hina konuna. Hún var svo
alvarleg og döpur á svipinn. Ég er viss um, að fröken
Valgerður hefur einhverja sorg að bera, eitthvað sem hún
gleymir aldrei.
Ég man líka eftir öðru atviki heima, hélt Dísa áfram,
— ég velti því oft fyrir mér og nú held ég að ég skilji
það. Inni í hjónahúsinu er skápur, sem amma á. Þar
geymir hún hitt og þetta, sem henni er annt um, glös,
silfurdót og fleira, allt það fallegasta og dýrmætasta sem
hún á. í skápnum er skúffa, sem alltaf er læst. Einu sinni
ætlaði ég inn til ömmu, en sá að dyrnar voru í hálfa gátt.
Ég gægðist inn, forvitin eins og stundum áður. Þá sá ég að
amma var með bréf í hendinni, sem hún fór varlega með.
Það var sýnilega gamalt og velkt. Ég sá að hún tók innan
úr því svartan hárlokk og einhvern lítinn hlut, sem ég held
að hafð verið fíngerð festi með hjartalaga perlu í miðj-
unni. Amma var svo raunaleg, að ég var að því komin að
hlaupa inn til að hugga hana, en þá sá ég að hún kyssti
lokkinn innilega og lagði hann að kinn sér eins og hún
væri að finna mýkt hans. Svo hallaði hún sér fram á
hendur sínar, ég sá ekki framan í hana en vissi að hún var
að gráta þó ekkert heyrðist. Ég læddist burtu og skamm-
aðist mín. Um kvöldið, þegar ég var háttuð, hugsaði ég
lengi um ömmu og bað guð að hjálpa henni, þegar henni
liði illa.
Ég var aldrei látin heyra neitt um þessi mál, sem til-
heyrðu fortíðinni, og spurði heldur engan. Afi minn var
alvarlegur og fastur fyrir og ég fann á mér, að hann mætti
ég síst spyrja, og hvorki við mömmu né pabba þorði ég að
tala um svona viðkvæm mál. En eitt veit ég með vissu, að
afa þótti afar vænt um ömmu og hún var honum góð og
virti hann. En líklega hefur hún aldrei getað gleymt
æskuástinni, sínum glataða töfradraumi, eða manninum,
sem hún gaf sína fyrstu ást. Dísa sat þögul um stund, svo
og Ranka, sem hlýtt hafði alvarleg á þessar minningar
vinstúlku sinnar.
— Ranka mín, ég hef enga trú á ástinni, hélt Dísa
áfram með ákefð í rómnum. — Ég hræðist hana, vil
aldrei kynnast henni. Hún tekur oft svo miklu meira en
hún gefur, stundum allt sem máli skiptir. Um það hef ég
heyrt margar sögur. Ég skal aldrei verða ástfangin, það fer
bara illa með mann.
— Ekki er það nú alltaf, Dísa mín. Ekki ef allt er í lagi
og allir vegir færir í því sambandi. En satt er það, að fyrir
kemur að kærleikur milli konu og manns skilur eftir sig
sár sem seint gróa. Ég hef alltaf álitið, að það væri fólkinu
sjálfu að kenna. Og þó, það er eins og öll skynsemi rjúki út
í veður og vind. Það er ekki alltaf að hrein ást og kærleikur
séu að verki, heldur aðeins eðlislegt lögmál lífsins. Skil-
urðu hvað ég á við, Dísa mín?
— Já, þú meinar að hvatir og kærleikur sé sitt hvað. En
fari þetta saman, hlýtur sambandið að verða svo full-
komið sem verða má.
— Já, en sennilega er vandratað meðalhófið þar sem
víðar, það muntu skilja seinna. Ég er nú eldri en þú, en
satt að segja hef ég alldrei lent í neinu, sem hrifið hefur
mig sérstaklega á þessu sviði. Ég er víst lítið eftirsóknar-
verð kona, en ég bíð þar til ég finn þann mann, sem mér
getur þótt svo vænt um, að ég geti hugsað mér að lifa lífinu
með honum í blíðu og stríðu. Mann sem þykir vænt um
mig á réttan hátt og kannske verð ég honum betri en
engin, þó ég sé hversdagsleg. Lífið er nú einu sinni ekki
sífellt ævintýri. Ef þú átt einhverntíma í vandræðum, Dísa
mín, þá getur þú leitað til mín og trúað mér fyrir hverju
sem er. Það er fátt betra en létta á hjarta sínu. Við skulum
vera vinkonur í sumar og aldrei gleyma hvor annarri, þó
lífskjör okkar verði, að mig grunar,ólík seinna meir.
Dísa lagði handlegginn um hálsinn á Rönku og hvísl-
aði:
— Þakka þér fyrir hvað þú ert traust og góð, en ég er
svo mikið barn ennþá.
— Ekki finnst mér það nú nema að sumu leyti, Dísa
mín, en mikið held ég að sá maður verði sæll, sem eignast
þig heila og óskipta, eins og þú ert yndisleg stúlka. Nú
skulum við fara heim, hátta og sofa vel. Þær stóðu upp og
hlupu hönd í hönd heim að bænum.
Heima er bezl 141