Æskan - 01.01.1969, Blaðsíða 14

Tímarnir breytast óðfluga. Svo ör er framþróunin,
að hið liðna gleymist títt, áður en hið nýja nær að
festa rætur, það, sem það gerir. Þeir, sem nú eru
komnir yfir miðjan aldur, muna þó vel þá tíð,
þegar landpóstarnir fóru um sveitir með lest af töskuhest-
um. Það var oftast einu sinni í mánuði eða þar um bil og
þótt lesefnið, sem pósturinn kom með, væri orðið all-gam-
alt á okkar mælikvarða, þá var það samt vel þegið. Ekki
sízt voru það börnin, sem hlökkuðu mikið til að fá e. t.
v. „Æskuna“ eða „Unga ísland,“ en fyrir 50 árum voru
þessi tvö barnablöð næstum eina lesefnið fyrir börn, sem
út kom. — Núna hálfri öld síðar er það svo, að bílar með
póstflutning ganga næstum daglega um flestar sveitir og
hraðfleygar flugvélar til margra staða.
En á fjöllum uppi og öræfum óbyggðanna mást smám
saman og gleymast fótspor landpóstanna gömlu, sem hlupu
með allþungar pósttöskur yfir fjöll og firnindi, óðu ár og
vötn eða köfuðu illfær öræfi í brotafærð og lágu úti
dægrum saman, stundum lítt klæddir, áður en þeir náðu
til byggða og bæja. Þeir brutust áfram í fannkyngi og
hríðum með lest klyfjahesta. Og skammdegið varð að
óralangri öræfanótt á fjöllum uppi milli landsfjórðunga.
En póstarnir héldu velli — oftast. Þeir bundu lrestana
á streng og gengu sjálfir um dægurlanga skammdegis-
nóttina til að halda lífi og limum. — Póstflutningnum skil-
uðu þeir bæði lífs og liðnir. Hann var fjöregg þjóðarinnar
í strjálbýli, einangrun og fásinni.
Landpóstarnir gömlu voru harðgerðir karlar, sem
kveinkuðu sér hvorki né kviðu neinu. Þeirn kom ekki til
hugar, né kunnu, að hlífa sjálfum sér, né hestum sínum.
Póstferðir hér á landi, kostaðar af opinberu fé, hófust
fyrst á Vestfjörðum í febrúarmánuði 1782. Þar næst á
Norðurlandi árið eftir, eða 1783, en um Suðurland hófust
póstferðir ekki fyrr en 1784.
Ari Guðmundsson hét fyrsti landpóslurinn. Hann fór
fótgangandi frá Reykjanesi við Djúp 10. febrúar 1782 og
kom á leiðarenda að Haga á Barðaströnd 16. sama mánað-
ar. Fór hann fram og aftur á 16 dögum og var vegalengdin
talin vera um 5i/2 þingmannaleið. Nú á dögum er liætt að
rnæla vegalengdir í þingmannaleiðum, en þær munu hafa
svarað til u. þ. b. 50 km.
Árið 1786 var sú ráðstöfun gerð, að l'jórir póstar fari
um landið, einn um hvern landsfjórðung, þrjár ferðir
árlega. Þessir fyrstu póstar fóru fótgangandi um landið
.10