1. maí - Reykjavík - 01.05.1933, Blaðsíða 2

m
I. mai
KARL MARX
1818 - 1883 - 1933.
; i., ; ■ ' ) í : . : | :
Á þessu ári, 14. marz, var merkisdagur.
Þaun dag voiru liðin 50 ár frá atndláti Karls
Marx, mannsins, sem fann lögmálin fyrir
jrróan og breytingu þjóðfélagsins og kannaði
[rroskalög auðvaldsframleiðslunnar betiir en
nokkur heíir gert fyr eða síðar.
Þessi voldugi jöfur andans og ódeigi bar-
dagamaður umsteypti hagfræðinni frð rótum.
Hann barðist og látlaust fyrir því, að gerð
væri bylting til þess að koma á lýðveldi og
lýðnæði og til pess að ná völdunum, í hendur
alþýðunnar. Og hann barðist fyrir j)ví, að
alpýðan pjálfaðist til jress að reisa nýja
framleiðsluhætti af rústum auðvaldsskipu-
lagsins, sem gætu búið öllum mönnum
irjálsnæði og velgengni.
A!j)ýðuflokkurinn er flokkur, sem jjró-
ast bezt jiar, sem aðstæðurnar skapa
fjöldanum mest skilyrði til sjálfstæðr-
ar hugsunar um félagsmál og stjórnmál og
áhuga fyrir jreim. Og svo var aöstæðunum
varið fyrir ófriðinn mikla. En ófriðurinn og
afleiðingar hans hafa gerbreytt lifi og starfs-
háttum fjöldans. Annars vegar hefir ófrið-
urjnn valdið svo átakanlegri eymd og vol-
æði, að fyrir því er mjög erfitt eða jafnvel
ómögulegt að athuga og rannsaka ástandið í
pví næði, sem p>arf. Hins vegar hefir ófriður-
inn og afleiðingar han,s skapað váldadýrkun,
ekki eingöngu meðal þeirra, sem arðinum
ræna, heldur og meðail hinna, sem rændir
eru, eins og flokkastraumhvörfin, scm nú
hafa orðið á Þýzkalandi, sýna svo glögglega.
Það fer eins fyrir ofbeldismönnunum eins
og hinum pjökuðu, að hvorugur heyrir rödd
skynseminnar, rödd Marxstefnunnar, f>ví að
hana skilja peir einir, sem vilja hugsa af
gætni og skynisemi. Heimurinn er orðinn að
vitfirringahæli, og á slíkum stofnunum eru
jæir menn, sem eru heilir á sinni, alt af í
minni hluta. Flestir jjeirra manna eru Klepp-
tækir og tugthúshæfir, sem í dag trúa á
almætti hnefans og kúgunarinnar, og vilja
ekki skeyta þeim lögum, sem ráða jtroska
og viðgangi jjjóðfélagsins, en þau eru mátt-
ugri en löggjöf ríkisvaldsins — þau eru
voldug eins og náttúruöfl.
Ofbeldi, sem ekki lætur stjórnast af skiin-
ingi á þjóðféiagsmálum og fjármálum, getur
að vísu rifið niður, en aldrei byggt upp.
Hnefa kann að vísu að mega nota til góðs,
en jrví að eins að honum sé stjórnað af
skýrum heila og velvildarhug. Hver sú J)jóð,
jjar sem ofbeldisflokkar að staðaldri fá kné-
sett skilninginn á félagsmálunum, er bráð-
feig.
Aljjýðuflokkarnir — socialdemokratar —
eru nú einu flokkarnir, sem láta stjórraast
af skilningi Karls Marx á þeim lögum, sem
jjjóðfélagið lifir og þroskast eftir. Sá flokk-
ur verður að bera sigur af hólmi. ,
1 kirkjugarðinum í Highgate í Lundúnum
er leiði Karls Marx, og liggur lítilfjörlegstein-
flís á. Á leiðunum/ t' kring gnæfa hnarreiistir
marmaravarðar yfir grafir svo steindauðra
níanna, að enginn veit annað um þá en það,
sem lesa má á steinunum, og á gröfum
þessara dauðu manna spretta ails konar
grös, sem kreist eru upp af lagtækum gras-
garðsmönnum með ærinni fyrirhöfn, cg
runnar og tre haglega skorin og tilsett. En
á leiði hins ódauðlega manns sprettur gras
og illgresi frjálst og ókúgað eftir þeim lög-
um sem náttúrain sjálf hefir peim sett.
Það er eins og geti ekki sprottið annað en
frjálsræði og jafnræði upp af moldum jiessa
mikla manns.