1. maí - Reykjavík - 01.05.1933, Blaðsíða 5

1i maf
5
svip, pótt löggjöf veröi sett táil einhverra
úrbóta. Pað kemur vafalaust tii kasta síð-
ari þinga að fjalla uim erfiðleika atvinnu-
veganna og wm atvinnuleysið. Og það væri
stórkostlegur vinningur, að þau þi-ng, er
um þau máfl fjalla í framfíðinni, verði réttari
mynd af þjóðinni en núverandi alþingii.
Það hlýtur þvi að verða krafa frjájls-
lyndra ma'nna í þessu landi, að níiverandi
þing samþykki breytiingu á stjórnarskránni.
Verðd það úr, þá má búast við því, að
frv. stjórnarinnar verði lagt tiil grundvallar,
en það þarf, frá sjónarmiði Alþýðuflokksins,
verul-egra endurbóta við, tirl þess að við
sé hægt að una — í bili.
Jóiii Baldvinsson.
Esperantó og alþýðan.
Esperanto er alþjóða-hjálparmál, sent ekki
er pólitískt frekar en þjóðtuingurnar. ÞaÖ
vair skapað af snillingnum L. L. Zamenhof,
og hanin afsalaði sér því öllu mannkyni til
frjálsrair notkuinar. Á þeim 46 árum, sem
liðin eru, síðan þessi meistarasmíð kom opin-
berlega fram, hafa menn af ótal stjórnmálai-
og trúar-skoðunum lært og notað málið
og barist fyrir útbreiðslu þess. Það er því
einsýnn fávitaháttnr, þegar sagt er, aö hér
sé um sósííalistiíska hreyfingu að ræða, sem
standi og falli tneð kommúniismanum. En
hitt er satt, að jafnaðarmenn og Marx-sinnar
víða uim heim hafai komið auga á, hve geysí-
máttugt slikt hjálpairanál getur orðið fyrir
baráttu þeirra. Þetta sjá og kaþólskir menn,
er starfa ötullega að útbreiðslu Esperantos,
frimerkjasafnarar, skátar, jurtaátsfylgjendur,
fascistar á ítalí|u, þjóðernissinnar í Japan,
friðarvinár og alls ky,ns ömi'ui' fyrirtæki1,
hreyfingar og félög, sem vinna að ýmis kon-
ar viðfangsefnum.
Um það deila nú varla heilvita menn
lengur, hvort þörf sé á slíku alþjóða-'hjálp-
aranáJi. Örar saangöngur, ritsimi, loftskeyti,
talsími, útvarp, talmyndir, alþjóðafundir
alt þetta kemur ekki nema að hálfum notum
án slíkrar tungu. Og það er nú fullkomlega
kveðið niður, að nokkur þjóðtunga eða at-
skræmi hennar geti íylt þennan virðufega
sess í menningu framtíðarinnar. Algerlega
hlutlaust mál er eina lausn þessa vanda.
Og það er þegar fundið, þrautreynt og hefir
staðist dóm reynslunniar,:
Esperanto fer sigurför um allan heim!
Eins og áður var á drepið, hafa menn
innan alþýðusamtakanna víða um lönd séð,
hve nauðsynlegt slikt hjálparmál getur orðið
fyrir verkalýð veraldarinnar. Alþýða manna
hefir hvorki tíma né fé til þess aö sóa í
tungumálanám nám, sem venjulega ber
lrtinn árangur, af því að langan tíma og
mikið fé þarf, ef læra á nokkra þjóðtungu
til hlíta-r. Og það mun mála sannast, að
margir þeir, sern árum saman hafa strútast
við að sitja á skólabekkjum og verið að
læra tvö eða þrjú mál stórþjóða, séu hvorki
færir um að skrifa, tala né lesa þessar
e-*
tuiigur, svo að nokkur mynd verði á.
Áhugasamir menn, sem skildu mikilvægi
EsperantO'S fyrir alþýðuhreyfinguna, lóku að
læra málið og útbreiða það. Hvergi var
uauðsyn á hjálpartungu brýnni en í hin-
um skipulagsbundnu samtökum þeirra um
allan heim. Alþjóðafundir, blöö, alþjóðasaan-
bönd, pólitísk og ópólitísk, skýrslur, bréf
og fleira alt þetta myndi koma að marg-
falt meiri notum, þegar esperanto yrði- tekið
í þjómustu þess.
Árið 1903 stofnuðu verkamenn Esperantor
iélag í Stokkhólmi, 1905 í FranJífurt og