Valsblaðið - 01.05.1990, Blaðsíða 3

Sólhvörfin miklu
Senn eru liðin þúsund ár síðan íslendingar
játuðust Kristi. Engin tímamót í sögu þeirra
eru um gildi samþærileg við það. Með kristn-
inni þárust áhrifin frá háþróaðri, alþjóðlegri
menningu hingað í landið. í meðförum ís-
lenskra manna, sem sóttu sér menntun til
bestu skóla álfunnar, varð sú menning þjóð-
leg, ekki ytra snið eða fárra manna eign, hún
varð samgróin þjóðaranda. Engin hugverk
eru íslenskari en Lilja Eysteins, Passíusálmar
Hallgríms og postilla Vidalíns, eða ljóð og
sálmar séra Friðriks Friðrikssonar. Ekkert
var ort á íslandi, sem yrði þjóðlegri arfur og
nánari séreign hvers barns en jólasálmarnir
okkar.
Já, jólin komu hingað og námu hér land
fyrir nær þúsund árum. Það er að segja
KRISTIN JÓL. Orðið jól er heiðið. Enginn
veit hvað það þýðir. Jól voru haldin í heiðni
um það leyti sem dagur er skemmstur. Menn
höfðu beyg af myrkrinu. Hvað olli því, að sól-
in var í felum, á flótta? Hvað var hún að
flýja? Var víst að hún sneri við? Var hún
kannski farin alveg? Var Fenrisúlfur eða ann-
að ferlegt skrímsli að stökkva henni á flótta,
sigra hana, éta hana upp?
Þessi uggur var djúpstæður. Menn vissu
eða þóttust vita, að goðin væru mislynd, það
var auðvelt að styggja þau. Og þau áttu í erj-
um sín á milli. í heimi þeirra öfundaði hver
annan. Ef manni tókst að vinna hylli eins, var
eins líklegt, að maður felldi á sig misþokka og
óvild annars. Og svo var allt fullt af vættum.
Sumar voru hollar en fljótar að skipta skapi.
Aðrar voru meinfýsnar. Og ofar öllum rökkv-
uðum sviðum goða og vætta var myrkvað
svið þeirra örlaga, sem þrumdu yfir allri til-
veru og enginn gat séð við, hvorki guðir né
menn. Almennt einkenni á öllum frumstæð-
um heiðindómi er tortryggni gagnvart tilver-
unni, uggur, ótti. I einu orði sagt: Myrkfælni.
Heiðið jólahald miðaði að því að blíðka ill
máttarvöld og styrkja hin betri, seiða sólina
upp á við að nýju, hrekja myrkrið og kuldann
á flótta. Þetta gerðu menn með blótum, með
því að slátra dýrum og mönnum og bera slátr-
ið á borð fyrir goðmögnin.
En svo barst hingað norður endurskin af
atburðum, af persónu, lífsferli og boðskap
manns, sem fæddist í dimmu hreysi langt í
burtu, lifði skamma og stríða ævi og var tek-
inn af lífi með smánarlegum og grimmilegum
hætti. En var svo sterkur í allri sinni hógværð
og ytra vanmætti, svo voldugur eftir dauða
sinn, að innan skamms var hann tilbeðinn um
víða veröld sem „lávarður heims”, „konung-
ur lífc vors og ljóss”, ímynd hins eina sanna
Guðs, frelsari allra manna.
Enginn veit, á hvaða degi Jesús fæddist. En
að hann fæddist og lifði hér á jörð, það voru
hin miklu sólhvörf, aldahvörfin í sögu mann-
kyns. Það var vissa kirkjunnar og boðskapur
hennar. Þess vegna þótti henni svo vel til fall-
ið að minnast fæðingar hans á þessum tíma,
nálægt vetrarsólhvörfum. Og j ólin fornu end-
urfæddust í ljómanum frá jötunni hans.
Hann er valdið, sem stýrir sól, ræður nótt
sem degi. Hann og fylkingar ljóssins, sem
fylgja honum, eru sterkari en allt, sem í
myrkrinu hylst: VERIÐ ÓHRÆDDIR, ÉG
BOÐA MIKINN FÖGNUÐ, þér er sá frelsari
fæddur, sem leysir alla fjötra. Kærleikur,
miskunn, mildi, friður, sigur á öllu, sem er
skuggalegt og grimmt — þetta eru jólin
HANS. Þetta er auðkennið á konungsvaldi
hans. Þetta er tilboðið, sem hann lætur berast
með hverri hátíð. Það þýðir að með honum
máttu TREYSTA tilverunni, svo margræð
sem hún er. Hún lýtur þrátt fyrir allt því valdi,
sem birtist í hjartalagi Jesú og vann i honum
sigur á grimmd og dauða. Þetta var lausnar-
orð til forna og er það enn og verður alla tíð.
Miklu hefur verið hlaðið að jólunum i nú-
tímanum. Látum ekki heiðnina færa þau í
kaf. Þrátt fyrir allt ríkir meiri góðvild manna
í milli í grennd við jólin og á jólum en endra-
nær. Það léttir upp og birtir og hugboðið leit-
ar á um heim fyrir handan rökkur og ský, sem
er góður, bjartur, sannur, um veröld, sem
geymir allt hið góða, fagra og fullkomna og
þar sem helgustu vonir rætast. Það er veröld
Jesú Krists, ríki hans. í nánd hans er friður og
eilíf von.
Gleðilegt ár í ljósi hans.
Sigurbjörn Einarsson
VALSBLAÐIÐ
42. árgangur 1990
Útgefandi: Knattspyrnufélagið Valur. Félagsheimiii, iþróttahús og leikvellir að Hliðarenda
við Laufásveg. Ritstjóri: Þorgrimur Þráinsson. Prentun: Prenttækni hf.
Valsblaðið vill þakka þeim ljósmyndurum sem Ijáð hafa blaðinu lið með myndum sinum.
Sérstaklega Halldóri Halldórssyni en hann á margar Ijósmyndir f Valsblaðinu. Halldór er
ávallt boðinn og búinn til að leggja Vaisblaðinu lið.
3