Heimilisblaðið - 01.05.1962, Page 5

pokar korns í senn og var það kallað sofn,
soni enn var látið á pallinn. í miðju gólfi
undir pallinum var gröf grafin og járnslá
lögð yfir. Nú settist maður í smuguna eða
d.yrnar og hafði langan skörung við aðra
Mið, en við hina eldsneyti; kvisti, þurrar
stangir og þurrt sef, sem kallað er hrossa-
nál. Kyndari fyllir nú grófina eldsneyti og
kveikir í og fer reykurinn út um smug-
una. Vilji eigi loga vel, rekur hann skör-
^uginn undir eldsneytið og lyftir því upp
a .iárnslána, til þess að nægilegt loft kom-
ist og bálar þá eldurinn upp. Þegar korn-
bykir nægilega þurrkað eða bakað, þá
er Það tekið á brekán eða annað slíkt, og
helt í feiknvíða tunnu eða ámu, sem graf-
in er meira en til hálfs ofan í kofagólfið;
eru hellur undir á botni tunnunnar.
Það er fjör í skákinni, meðan á þessu
stendur. Kyndarinn lætur ekki á sér
standa, svo kornið bakist sem fljótast.
Kornið heitt af fláttunum er látið í ám-
uua; karlmaður fer niður í tunnuna á nær-
klffiðum til að troða; en fær brátt nóg af
því og tekur þá annar við og hvílir hann;
drengir sitja enn hjá og hafast lítið að, en
nú kemur röðin að þeim. Fullorðnu karl-
uiennirnir hætta að troða fyrstu troðningu,
hismið er losnað frá allmiklu af korninu
þá er það tekið upp úr tunnunni og lát-
í poka. Þá er við hendina lítil trog (eins
ug mjólkurtrog gert) og dálitlum korn-
uuefa helt í það, og síðan hrist, líkt og
fíallagrös; fýkur þá hismið burt, en korn-
j® verður eftir. Þetta voru drengirnir
atnir gera, en þótti slæmt, því af þessum
unstingi kom svo mikið ryk að nef og
uiunnur og kok urðu full af því, en eng-
um varð þó meint við það. — Þeir, sem
lóðu urðu sárir á fótum, því bæði stakst
‘uinn sjálfur og stangaslitur í fæturna á
þeim. Það var kallað að drifta.
En kornið var ekki hreint enn. Nú var
bað kallað tini og helt í tunnuna að nýju
troðið aftur; var það kallað að troða
nuj-nn og tvo driftað að nýju. Gott þótti
verkamönnunum að bregða upp í sig hálf-
ókuðum tinanum og tyggja hann. Gott
Potti, ejnum sofnj fengust fjórir
•iórðungar af tina. Tinin er síðan malað-
m °S gerður úr honum hnausþykkur
HEIMILISBLAÐIÐ
grautur, sem Skaftfellingar kalla deig. Sá
grautur er eigi etinn með skeið, heldur
skorinn upp með hníf. Saman við þennan
graut var blandað mjólk, litlu einu, og
fitu, einkum tólg. Þessi matur er næsta
bragðgóður, hollur og nærandi. Haft var
það stundum til brauðgerðar, en loðir illa
saman og springur við bökunina, nema
litlu einu af hveiti sé blandað saman við
það. — Kornið sjálft eða tininn er flatur
á hliðunum og far í miðju. líkt og tvö korn
væru lögð saman. Mjölið er mórautt. Gott
þótti drengjum að fá gamalt skyr, sem þar
kallast súrna og hnefa af tina saman við
það, líkt og berjaskyr; þótti þeim það góð-
ur verður.
í hörðum árum var tininn eina korn-
metið í melsveitunum, og oft eina björgin
handa mönnum og skepnum, þegar leið
fram á vetur, auk kets og mjólkur, sem þó
var oft af skornum skammti, því að tún
voru illa ræktuð og kýr fáar og mjólkur-
lágar, og féð sömuleiðis fátt og illa fóðr-
að og rýrt til frálags.
Mellendinu var skift í skákar eða teigi,
sem sameigendur skáru upp á víxl, eftir
samkomulagi; með líkum hætti var og
engjunum skift. Samvinnan um meltekj-
una og alla meðferð á korninu gerði verk-
ið létt og framkvæmanlegt. Nú er öldin
önnur, fólkið orðið færra, kaupstaður kom-
inn í Vík og þar má fá alla kornvöru; mel-
tekjan er því að detta úr sögunni til mann-
eldis; til gripafóðurs er hann sleginn enn
og þresktur, en þá þarf ekki meira að
gjöra, hestarnir eru ánægðir með óhreins-
að kornið. — Hvergi er meltekjan jafnari
og meiri en í Meðallandi. Bændur, sem
engar melekrur höfðu, fengu melskákar,
að láni hjá melbændum og unnu að þeim
að öllu leyti sjálfir. Með þeim hætti komst
kornið inn á hvert heimili.
ií , ? B &• .
MELHÁLMURINN (STANGIRNAR).
Þær eru hafðar í sófla og í fláttur,
eins og áður er getið; en flátturnar sviðn-
uðu yfir eldinum og urðu stökkar og varð
þá jafnan að hafa aðrar nýjar við hend-
ina. Þær voru og hafðar í bendi, en þurrk-
aðar stangir voru stökkari og spruttu þá
93