Í uppnámi - 20.03.1901, Blaðsíða 4

12
menn fyrst, að því er almennt var álitið, fundið upp á því að nota
þetta riddarastökk til að fela í ritgátu. Þér veljið eða búið til vísu
(eða kafla í óbundnu máli), er hefur 64 samstöfur. Fyrstu sam-
stöfuna ritið þér á reit þann, er riddarinn leggur út frá í byrjun, aðra
samstöfuna á þann, er liann fer næs.t á, o. s. frv. unz riddarinn er
kominn á 64. eða síðasta reitinn, sem síðasta samstafan því er rituð á.
Þegar því er lokið, gefíð þér skákvinum yðar blaðið, er þér hafið
ritað þetta á, og þeir reyna að finna út, frá hvaða reit riddarinn lagði
af stað og hvaða leið hann fór og jafnótt og þeir ráða fram úr þraut-
unum, rita þeir samstöfumar á blað. Þannig munu þeir geta séð,
hvað þér hafið ritað, og ráðið gátu yðar. Eins og vér gátum
um hefur það verið álit manna, að þesskonar ritgátur, falnar í
riddarastökki, væru alveg evrópsk og nútíðar-uppfundning, — og alls
ekki eldri en tveggja eða þriggja hundrað ára. En nýlega hefur dr.
Hermann Jacobi, hinn ágæti sanskrítar-fræðingur og prófessor við
háskólann í Bonn, fundið, að þessar skák-ritgátur höfðu menn sem
hirðskemmtanir í norðvesturhluta Indlands, heimkynni skáktaflsins, á
miðri 9. öld. Hann hefur þýtt og ráðið eina af gátum þessum, er voru
ritnar á sanskrít.1
Vér setjum hér tvö riddarastökk, og gefa tölurnar til kynna
leiðina, er riddararnir fara. Eins og sjá má, leggur riddarinn í hinni
fyrri út frá reit nálægt miðju borðsins, en í hinni síðari frá einum
hornreitnum.
I.
50 11 24 63 14 37 26 35
23 62 51 12 25 34 15 38
10 49 64 21 40 13 36 27
61 22 9 52 33 28 39 16
48 7 60 1 20 41 54 29
59 4 45 8 53 32 17 42
6 47 2 57 44 19 30 55 j
3 58 5 46 31 56 43 18 L__
1 Sjá Zeitschrift der deutschen morgenlándischen Gesell-
schaft 50. b. (1896), bls. 227 — 233.
4