Heimir - 01.09.1911, Page 10

6
HEIMIR
komast að kjarna málanna og viðburöanna. er sannleikur. Það
er hverjum rétt hugsandi manni eðlilegt og það er h>ð eina ör-
ugga — hið eina, sem vér getum sagt um. á þetta reiði ég mig,
þetta skal vera mér sannleikur og vissa.
Gríska menningin og kristindómurinn.
Eftir T. B. Jevoks.
(Þýtt úr The Harvard Theological Review 1908).
(Frh.) Þannig hafði gríska menningin, jafnvel áður en
rómverska keisararíkið varð til, myndað eitt samfélag úr hinni
bygðu veröld í viðskiftum, siðferði og mentun, og undirbúið jarð-
veginn jafnt fyrir gyðingatrú, miþratrú og tilbeiðslu verndaranda
keisarans. Og ekki að eins var samfélag myndað, sem náði út
yfir hinn forna heim, heldur hófst einstaklingurinn til sjálfsmeð-
vitundar; það var nýtt atriði í kringumstœðunum.sem ekki var lík-
legt til að styðja þroska keisara verndaranda tilbeiðslunnar.hversu
mikið sem það annars hvatti einstaklinginn til að nota persónu-
legt frelsi sitt í trúar vali sínu. í þriðja lagi höfum vér séð að-
ferð Stóíkanna að hafa áhrif á einstaklingana með strœtapré-
dikunum, aðferð, sem reyndist mjög gagnleg fyrir útbreiðslu
kristindómsins, þó hún væri fundin upp af heiðingjum í þarfir
siðferðislegra endurbóta.
Gríska menningin hafði þannig myndað nýtt samfélag, sem
að vísu hafði ófullkomið skipulag, vegna þess að hið sameinandi
ail einnar trúar vantaði enn þá, þó bönd sameiginlegrar, vits-
munalegrar og siðferðislegrar menningar héldu þvísaman. Þetta
nýja samfélag var öðruvísi en öll önnur á undan því, það saman
stóð af einstaklingum, og það var eir.staklingsins að ákveða
hvaða trú, eða hvort nokkur trú, þá verandi eða enn ómynduð,
skyldi verða eign allra meðlima samfélagsins, vegna þess að hún
vœri persónuleg sannfæring hvers einstaklings. Stjórnarfars-