Heimir - 01.10.1911, Síða 7

HEIMIR
3i
eldra menningarstigi — menningarstigi, sem allar þjóöir jaröar-
innar komast á, og sem surnar komast af aftur. Eitt sameigin-
legt atriöi skal tekiö fram hér: þaö er trúin á illa anda, djöfla-
trú — trú, sem finst meöal Gyöinga sem annara þjóöa, trú, sem
kristindóinurinn tók aö erföum frá Gyðingum, Alstaöar í heim-
inum hugsa menn sér framferði slíkra anda eins; þeir kvelja
menn og oftast nær meö sama hætti. Alstaðar eru þeir reknir
út af særingarmönnum; í því skyni notuöu eigi aö eins Gyöing-
ar og kristnir menn heilög nöfn, heldur einnig heiöingjarnir.
Jafnvel oröin, sem notuð voru, líkjast hvert ööru: orðið “fimó-
þeti” (þegi þú) var sérstaklega notaö í þessum særingum. Víöar
eti í Nýjatestatnentinn er talaö um sjúkdóma eins og þeir heföu
tilveru út af fyrir sig. Og því lengra sem viö færumst frá því
elsta í kristnum bókmentum, því oftar finnutn við hið undarlega
og óvanalega Grísku áhrifin koma í ljós, hvort heldur í stofn-
unum eöa munninælum, að eins í hinum síöari myndunum þeirra
bókmenta.
Þar sern kristindómurinn byrjaöi á Gyöingalandi, stóö hantr
fráskilinn grísku menningunni og ósnortinn af grísk-rómversk-
um aldaranda. Fyrst framan af var ekki reynt að láta hann
hafa áhrif í gegnum rit. Krístindómurinn tilheyröi ekki f byrj-
un pappírsöldinni, eins og komist hefir verið aö oröi. Pétur,
Jakob og Jóhannes rituöu ekkert. Elztu bréfin eru bréf en ekki
pistlar. Grískan, sent þau voru rituð á, var fremur hin alment
talaða gríska en ritrnáliö. Lúkas er hinn fyrsti kristni rit-
höfundur, sem sýnir að hann reyndi aö skrifa samkvæmt bók-
mentalegum rithætti. Menn höföu þá tilfinningu að hinn heiöni
heimur, meö vísindi sín og heimspeki, tilheyröi valdi myrkranna.
“Látiö engan mann skemma yður með heimspeki”, var viövör-
unar hrópiö. Þaö er því vel skiijanlegt, aö kristindómurinn
væri fyrst frarnan af upplýsingarlaus kenning og menningu and-
stæö, frá sjónarmiði hins heiðna heitns.
En þetta, aö kristindómurinn var framan af fráskilinn grísk-
rómversku menningunni og haföi engin áhrif á rithöfunda og
heimspekinga, gekk fram hjá, eöa var vegna þekkingarleysis ó-
snortinn af bókmentum og heimspeki, stafaöi af því aö boðskap-