Kirkjuritið - 01.05.1935, Qupperneq 14

198
Gunnar Árnason:
Kirkjuriti'ð.
síðkastið, víða. Hversvegna? Fyrst og fremst vegna þess,
að breytnin liefir ekki verið samkvæm kenningunni
ltjá leiðtogunum — eins og berlegast varð í heimsstyrj-
öldinni — og trúin hefir verið svo undurveik víðast —
efnisliyggjan komin alveg inn á altarið. Og þá hefir það
ekki lítið spilt fyrir, hve forvígismenn kirkjunnar hafa
undanfarna mannsaldra deilt um kennisetningar og
helgisiði, og ekki gætt þess, að meðan þeir höfðu hug
á því einu, að vega hver annan í þessuin orðabardaga
þá fór tíminn og fólkið fram hjá þeim og í alt aðrar
áttir.
Og svo er það heimsstyrjöldin. Hún var eins og jökul-
hlaup, sem umturnaði öllu.
Það er nú iðulega á það bent, að í heimsstyrjöldinni
hrundi í rauninni hin fyrri menning að ýmsu leyti í rústir.
Margar þær lifsskoðanir, sem áður höfðu óskorað ríkt,
t. d. sú, að mannkynið væri á stöðugri og óslitanlegri
þroskahraut, og hið drotnandi þjóðskipulag yfirleitt svo
gott, sem nokkur völ væri á — þessar lífsskoðanir biðu
algjört skiphrot. Og kirkjuvaldið, sem ekki fékk deyft
eggjarnar, hvað þá slökt hernaðarbálið — nei — sem
i sumum löndum gekk beinlínis á mála hjá morðvörg-
unum — slíkt verður að játast hversu sorglegt sem það er
það beið ekki lítinn álits og áhrifahnekki, sem von-
legt var. Or heimsstyrjöldinni komu vonsviknir og grain-
ir menn, sjúkir og spiltir á sál og líkama. Þeim fanst
alt standa á höfði, og var þeim einna verst við það, sem
einna minst hafði haggast, því að það minti svo á þá
tíma, sem höfðu kallað fram styrjöldina. Þeir vildu
alt annað en eitthvað gamalt — þessir menn. Og enn komu
fram i stríðinu og eftir það verðsveiflur, sem gerðu það
að verkum, að efnahagsgrundvöllurinn varð ótryggur,
alvinnuleysið fór sívaxandi, og æ meira ráðleysi ruddi
byltingum og allskonar losarabrag, sem siglt hafði i
kjölfar stríðsins, braut í einu landi af öðru.
Þessar öldur hafa allar náð út hingað, þó þær hafi