Kennarinn - 01.10.1899, Blaðsíða 3

í Reykjavík, og var liann afhjúpaður 2. ág. 1885. Og b<5 er sá minnis-
varðinn ótalinn, sem hann hefur sjálfur reist með ljóðum sínum, við hverja
kirkju, á hverju heimili og í liverju hjarta, sem tilheyrir íslandi og—guði.
Séra IJallgrímur var heilsugóður fyrri liluta æfi sinnar. Hann var stór
maður vexti, óliðlegur, skolbrúnn og dökkhærður; fremur glaðlegur, eink-
um á mannfundum, viðhafnarlaus og mjög orðhagur í ræðu, en enginn
raddmaður.
Séra Hallgrímur hefur ort margt veraldlegs efnis, einkum áður en hann
varð prestur; þá skiftir um og skáldgáfa lians er öll helguð pjónustu
drottins. Meðal annars orti hann prjá rímnaflokka. Er pað auðsætt, að
liann kveður slíkt ungur og aðallega til dægrastyttingar, samkvæmt lands
venju, er hel/.t fram um miðja pessa öld. Ekki gleymir hann heldur forn-
sögunum nö fornum fræðum, pví hann hefur skrifað skýringar við vísurnar
í sögu Ólafs Tryggvasonar og eins við Eddu. Þótti fróðum mönnutn það
vel af hendi leyst. Enn heíir hann ritað ýmislegt í óbundnu máli andlegs
efnis: kveld- og morgun-bænir, daglega iðkun hinna kristnu og umpenk-
ingar. Ortu sumir prestar og samtíðarmenn hans ljóð út af pessum ritum
hans, en aðrir sömdu hugvekjur út af ljóðum hans. Enn aðrir pýddu
sálma liaus á útlend tnál: passíusálmana á latínu, hinn fræga útfararsálm,
ilAlt eins og blóinstrið eina,” á dönsku og eitthvað á pýzku. Meðal peirra
sem fengust við að p/ða passiusáltna séra Hallgríms á latínu, var Jón
biskup Vídalín, sem var latínuskáld, en hann lauk pví verki aldrei. Til
eru enn pá tvær latínu-p/ðingar af passíusálmutium, báður eftir íslenzka
jiresta.
Má af pessu sjá, hve rajög tnenn liafa verið hugfangnir af ljóðum og
öllum verkum séra Hallgríms. Alt frá hans hendi, er bers/nilega skoðað
sem helgir dómar Þannig reis upp nndlegur skáldskaparskóli af anda
hans og kveðskap, heill bókmentakafli, par sem hann er aðal maðurinn,
er allir lúta, ekki sem konungi í öndvegi, heldur sem spámanni drottins
fyrir hans altari.
Ómögulegt er annað en að pað veki aðdáun og gleði, við lestur ]jóð-
tnæla séra Hallgríms, hvað hann er ávalt samkvæmur kenning guðsórða
og lútersku kirkjunnar, “orthodox”, um leið og hann er skálda auðríkast-
ur. Hann fer aldrei í gönur og erslíkt fátítt um skáldin, pó sanntrúuð séu.
Eins og vikið var að, var séra llallgrímur barn siðbótarinnar. Á tið
séra Hallgrítns var blóma öld andlegs kveðskapar meðal prótestanta,_______
svipað og á 12. og 13. öld hjá katólskum. Lúter sjálfur var sálmaskáld.
Sagt var af óvinum hans, að sálmarnir hans væru hættulegri katólsku
ltirkjunni en rit hans og ræður. Síðan hafa prótestantar ávalt ort oo-