Ægir - 01.03.1912, Page 3

ÆGIR.
27
eins og kunnugt er, þessir: Sigurður Hjör-
leifsson, Hannes Hafstein. Magnús Blön-
dahl og August Ftygenring. Formaður
nefndarinnar, skipaður af ráðherra, var
Klemens Jónsson landritari.
Starf nefndarinnar var:
1. að rannsaka hvort tiltœkilegt sje að
auka tekjur landssjóðs með einkarjetti
á aðfluttum vörum, svo sem tóbaki,
steinotiu, koium o. jl.
2. að íhuga bankamál landsins og önnur
peningamál, er standa i sambandi við
þau, þar á meðal á hvern háit hag-
kvœmast verði að stofna fasteignnveð-
banka og útvega markað fgrir islensk
verðbrjef.
Tillögur nefndarinnar eru:
1. Að landið helgi sjer einkarjett
til innflntnings og söln á kolnm.
Einkarjett þennan vill nefndin fela
erlendu fjelagi til meðferðar, um alt að því
15 ára bil. Hefir nefndin gert um þetta
samning við íjelagið, sem alþing á kost á
að ganga að, ef það vill. Ekki útilokað,
að hægt sje að fá samningnum breytt i
einstökum atriðum á þinginu, og hefur
tjelagið lofað að senda hingað umbððs-
mann sinn um þingtímann. Þessi er sú
tillaga nefndarinnar, er fjárhagslega skiftir
mestu máli. Von um tekjuauka af henni
þegar á 1. ári, er nema mundi 160 þús.
krónum; telur nefndin líklegt, að sá tekju-
auki tvöfaldist á fám árum, svo hraðfara
sem skipaúlgerð eykst hjer á þessum ár-
um.
2. Að landið taki sjer einbarjett
til innflntnings og söln á steinolíu.
Þennan rjett vill nefndin einnig fela
einhverju fjeiagi, gegn hæfilega háu af-
gjaldi, alt að þvi 4 kr. á hverju fati,
en án þess að olían verði fyrir það
dýrari landsmönnum en nú. Ekki tókst
þó nefndinni að koma á þeim samning-
um um þetta, er hún gæti ráðið til að
ganga að, en vill að stjórninni veilist
heimild til þess að semja áfram um málið
og gera fullnaðarsamninga um einkaleyfið.
Annars búist við því, að samningatilraun-
um verði haldið áfram um þingtímann.
3. Ennfremur leggur nefndin til, að
tollur sje Iagður á aðfluttar vetnaðarvörur
og skófatnað.
Ætlast hún á um, að tollur þessi
muni nema um 130 þús. krónum á ári.
Nefndin ræður ekki til þess að landið
taki sjer einkarjett að svo stöddu til inn-
flutnings og tilbúnings á tóbaki, en vill
láta rannsaka málið ítarlegar en enn er
hægt, með því að safna skýrslum um
allan innflulninginn 1913, eftir þeim fyrir-
myndum, er nefndin hefir samið. Hins
vegar hugsar hún sjer nokkrar ráðstafanir
til þess gerðar að leiða tóbaksiðnina aftur
inn í landið.
Fallist þingið á tillögur nefndarinaar,
er nú hefir verið gelið, þá er búist við,
að landssjóðnum aukist tekjur um 400
þús. króna á ári, eða um 800 þús. krónur
yfir fjárhagstímabilið.
Þá leggur nefndin það og ennfremur
til að stjórnin semji frumvarp um stofnun
veðbanka, og gefur ýmsar bendingar urn
það, hvernig hann þyrfti að vera.
Að svo komnu viljum vjer ekki fara
neitt nákvæmar út í iillögur þessar. Nefnd-
arálitið kemur innan skamms, og fyrr er
ekki vert að leggja neinn dóm á gjörðir
neíndarinnar.
Á nefndinni hvíldi sú skylda, í raun
og veru, að finna nýjan tekjustofn handa
landssjóði, um leið og þingið bendti henni
á að fara ákveðnar leiðir.
Málið er stórvandasamt og lijer er
farið inn á alveg nýja braut til þess að
afla landssjóði tekna, og því fremur ber
að granskoða það svo vel, sem unt er.
Mótspyrnan gegn tillögu nefndai’innar,
einkasölu á kolum, hvort sú mótspyrna