Ægir - 01.03.1936, Blaðsíða 18

72
Æ G I R
dómur á plóg þessum, að liann greip
ekki kúíiskinn nema við og við, er var
því að keima, að tannafjölin (lannstykk-
ið) var of framarlega í plóg-kassannm.
Eftir þessa tilraun lét Gúðmundur færa
tannafjölina, því nær aflast í plógkassann.
Við næstu kúfisksplægingu greip plógur-
inn vel kúliskinn, en mjög eríitt reynd-
ist þá að draga plóginn með járnspilinu.
Lét þá Guðmundur smiða tréspil i lík-
ingu við Armúlaspilið; gátu 3 jafnvel 4
menn undið á þessu spili og frekar hæg-
lega plóginn dregið. Þegar nú nægur
kraftur var til að draga plóginn og drátl-
artaugin nógu sterk, þá reyndisl tann-
fjölin of veik og jafnvel tönnurnar líka
enn þá of veikar; lét því Guðmundur
smíða nýja tannafjöl og enn nýjar tönn-
ur, hvorltvegg ja óbilandi.
Þegar Guðmundur Rósenkarsson hafði
með tækjum þeim, sem þegar er lýst,
tekist að plægja, að verulegum mun, kú-
lisk við land sitt, þá ölluðu ílestir eða
allir landeigendur, er héldu sig hal’a kú-
íisk fram undan löndum sínum, sér
samskonar tækja til kúíiskstöku. Að
eins breyttist svo lilið gerð plóganna, í
svo kallaða »lrjónuplóga«, er þóttu nokk-
uð léttari og fyrirferðarminni í með-
förum.
Samkvæmt framansögðu, var því Sum-
arliði gullsmiður Sumarliðason fyrstur
manna lil að finna upp ogsmíðakú-
íisksplóginn, Guðmundur Rósinkarsson
í Æðey, til að endurbæla plóginn og
gera hann full-gagnlegan, og þeir Bjarni
á Ármúla og Guðmundur sameiginlega,
brautryðjendur að þvi, að nota vindu
(spil) á landi og dráttartaugina til plæg-
ingar kúlisksins.
Þessi aðferð að draga kúlisksplóg með
landdvinu, sem vel mætti nefna land-
t ö k u a ð f e r ð i n a, var almennt noluð
i mið- og inn-Djúpinu og við Hesteyri
og Staðareyrar frá 1888 lil 1898 eða jafn-
vel sumstaðar fram yfir aldamótin. Var
J)á orðin þurð nokkur á kúfiski nærri
rindum og sumir landeigendur allfastir
á að leyfa kúliskstöku fyrir löndum sin-
um, nema þá með afarkostum. Meðan
Jiessi landtökuaðferð var notuð, varlengst-
um í gildi samþykkt um fiskveiðar á
opnum bátum fyrir Norður-ísaljarðar-
s}rslu, er bannaði að heita skelfiski fvr-
ir utan línu, sem hugsaðist dregin úr
Arnarneshamri i Snæfjallabryggju og
fyrir utan línu, er líka hugsaðist dregin
úr Álkukletli í Bjarnarnúpi í Bjarnar-
sker, við innri enda Grænuhlíðar. Voru
sektir viðlagðar ef brotin væru Jiessi og
lleiri ákvæði samþykktarinnar og afli
veiðarfæri upptæk, ef miklar sakir voru.
Trúðu ýmsir málsmetandi menn því í
])á daga, að ef kúfiski væri beitt á löðir
og þær lagðar fyrir utan téðar línur,
einkum á Bolungavíkurmiðum, þá nnindi
flskur állur eða meslallur innan úr Djiip-
inu, á svipstundu hverfa út Jiangað, sem
lóðir með kúfisksbeitu væru lagðar, á
líkan hátt og margir, í þá daga, héldu
og trúðu, að ef nokkrum þorskhaus-
um væri lleygt útbyrðis á ytri Bolunga-
víkurmiðum, þá hyrfi samstundis allur
flskur, er innar væri í Djúpinu, úl þang-
að, er hausunum var í sjóinn lleygt,
»hlypi í slæginguna«, sem þá var orðað
svo!
Flotlökuaðferðin.
llm það leyti, er framangreind flski-
veiðasamþykkt var úr gildi numin, eða
árið 1898, hugkvæmdist Kolheini Jakohs-
syni, })á i Unaðsdal, að takast mætti að
plægja kúflsk á floti af róðrarhátum
með þar til gcrðri v i n d u eða spili,
bæði úr tré og járni, er liann hafði upp-
hugsað. Lét liann þá smíða þessi tæki,
sem eru mjög fyrirferðarlítil, létt og þann-
ig gerð, að þau má taka sundur í (> 7