Ægir - 01.07.1939, Blaðsíða 11

Æ G I R
161
aðurinn, sem verði lil að uppfylla þetta, en ekki
s.i ávarútvegurinn.
Iyjóðin ræður yfir landinu, en ekki fiskimið-
unum, nema landhelginni. Allt er fullt veiði-
skipa erlendra þjóða; umhverfis landið eru þau
þar í fullum rétti og mun þeim fara mjög fjölg-
andi.
Iyjóðin getur óáreitt aukið lífsskilyrðin við
landbúnað og tekið þar, meðal annars, í þjón-
ustu sína fossaafl landsins og heitar laugar,
en sjávarútvegurinn er rányrkja, sem stefnir
til þurrðar. Á landbúnaðinum er hægt að reisa
þjóðlega menning, reista á landsháttum. Það
er eki hægt á sjávarútvegi. Hann er allsstaðar
cins. Frá landbúnaðinum hefir þjóðin aðalföng
sín til fæðis og klæða. (Hún notar árlega til
þess ca. 30 milljónir króna virði af landbún-
aðarafurðum, en 5 milljónir af sjávarafurðum.)
Seiglan verður alltaf mest í landbúnaðinum af
því að landbúnaðarfólk kann að lifa við ís-
lenzka staðháttu.“
Þannig lýsir Laxamýrarbóndinn liug
sínum til sjómannastéttarinnar og út-
gerðarmannanna. — Svo virðist, sem
lionum hafi tekizt prýðilega að setja svip
óskammfeilninnar á þessar athuganir
sínar, en aftur á móti mun enginn lmjóta
um dómgreind lians né röksemdir. Jón
talar hér áreiðanlega ekki í nafni
bændastéttarinnar, lieldur sem postuli
undanvillinganna í þjóðfélaginu. Og
liver skyldi ekki unna honum þess að
leika hlutskipti undanvillingsins.
Allir þeir, sem eilítið skyn hera á at-
vinnusögu þjóðarinnar og ekki hvað sízl
þeir, er verið hafa virkir aðilar að um-
sköpun á högum hennar síðastliðinn ald-
arfjórðung, vita að sjávarútvegurinn
getur ekki einungis skapað þjóðlega
menningu, heldur einnig verið öllum al-
vinnuvegum fremri um að veita straum-
um erlendrar og hagkvæmrar menning-
ar inn í landið. Hinir ungu menntamenn
landsins, er numið liafa hæði verldeg
og hókleg fræði erlendis, hefðu senni-
Icga verið mun færri en nú er, ef
ekki hefði verið um annan erlendan
gjaldeyri að ræða en þann, sem land-
húnaðurinn leggur af mörkum. — Sjáv-
arútvegurinn var i öndverðu reistur á
þeirri þjóðlegu menningu, er landnem-
arnir fluttu með sér hingað til lands. Og
æ síðan hefir liann byggst á þjóðlegri
menningu og framtaki þeirra mánna, er
við sjávarsíðuna húa. Er það ekki þjóð-
leg menning að framleiða afhragðs vör-
ur, er standast samkeppnina á mörk-
uðum heimsins, þóll samskonar afurðir
séu framleiddar víða annarsstaðar á
lmettinum? Er kannske framleiðsla
hændanna á íslandi ekki eitthvað svip-
uð framleiðslu stéttahræðra þeirra í
öðrum löndum? Jú, allt her hér að sama
hrunni. En Laxamýrarbóndinn er hér
aðeins á villigötum, sem undanvillings-
hátturinn hefir dregið hann út á.
Hann sér ekki ástæðu til þess að minn-
ast á þann veigamikla þátt, sem sjávar-
útvegurinn liefir átl í að hyggja upp hið
nýja ísland. Hann rennur ekki grun í,
að það mundi hafa verið heldur fáir
skildingar, sem ræktunarsjóður, land-
náms- og hvggingarsjóður, áhalda- og
verkfærakaupasjóður og ýmsir aðrir
sjóðir, er styrkt hafa hændurna, hefðu
haft yfir að ráða, ef sjávarútvegsins
hefði ekki notið við. Jarðræktarstyrk-
urinn hefði lika einhverntíma verið
smár, ef ekki hefði verið um neinn sjáv-
arútveg að ræða. Á þetla minnist Laxa-
mýrarbóndinn ekki, en hampar liinu, að
hjá sér sé seig'Ian mest þegar í liarðhakk-
ana slær. — Að hans dómi kunna sjó-
mennirnir ekki einu sinni að lifa við
íslenzka staðháttu, nei, það er aðeins
landhúnaðarfólkið sem kann það. Þetta
mun nú reyndar aðeins hafa átt að her-
ast á borð fyrir hændurna, en hvað um
það, Laxamýrarhóndinn má ætla þá
gleypigjarna og magaheila, ef liann
hvggur þeim þetta létt meltanlegt.