Ægir - 01.01.1950, Blaðsíða 10

4
Æ G I R
yert með svokölluðum krussaraskut. Minni
hætta er á að skrúfan „slái upp úr“, ef
skuturinn er hafður langt aftur og síður
niður í sjóinn. Þetta er þó ekki auðvelt,
þegar um stóra skrúfu er að ræða, svo að
árangrinum verður ekki náð nema að
nokkru leyti.
Ef um lítil skip er að ræða og hlutfalls -
lega stóra skrúfu, er oft ekki hægt að
koma við krussaraskut, og verður þá að
leysa vandann á þann hátt, sem bezt
reynist.
Það, sem sagt hefur verið hér að fram-
an, á eingongu við um nýsmíði, en árekstr-
arnir verða þó enn þá tíðari, þegar verið
að skipta um vélar í skipum. Oft kemur
það fyrir, að hvorki er rúm fyrir vél né
skrúfu, vélinni er samt troðið niður, og
dæmi éru til þess, að skipið verður ónot-
hæft. Slik mistök mega ekki koma fyrir,
skipaeigendur geta fengið leiðbeiningar
um þessi atriði endurgjaldslaust.
Trú manna á lítið skrúfuop.
Allar tilraunir, sem gerðar eru til þess
að auka hraða skipsins án þess að auka
orku aðalvélarinnar, eru virðingarverðar.
Sumar hafa gefið góðan árangur, svo sem
bætt lag skipsbolsins neðan sjólínu og þá
ckki síður bætt lag slirúfunnar. Ein allra
lífseigasta tilraunin er sú, að fylla upp
opið umhverfis skrúfuna, jafnvel svo mik-
ið, að skrúfan geti rétt snúist. Mönnum
hefur löngum skilist, að þetta hljóti að
vera til bóta. Um 40 ár eru nú liðin síðan
fyrstu tilraunirnar í þessa átt voru gerðar,
en þær urðu árangurslausar hvað hraða-
aukningu snerti, en hins vegar kom fram
mildll titringur. Hér á landi hafa verið
gerðar og eru enn þá gerðar tilraunir með
að fylla upp bilið milli skrúfunnar og
stefnisins. Ekki er vitað um, að það liafi
nokkurn tíma orðið til bóta, enda mjög ó-
liklegt að svo yrði.
Hollenzkir skipasmiðir hafa fyrir nokkr-
um árum gert vísindalega rannsókn á þvi,
livernig bezt sé að staðsetja skrúfur í
skipurn. Verður hér aðeins vikið að skip-
um með einni skrúfu, og stuðst við bók,
sem lit kom siðastliðið ár, en höfundar
hennar eru þrír hollenzkir vísindamenn á
þessu sviði.
Það, sem hér verður sagt um staðsetn-
ingu slcrúfunnar, á einungis við um stór
skip, svo að beinast liggur við fyrir þá,
sem eru að láta smíða stór skip erlendis,
að láta þá, sem smíða skipin, taka þetta
til athugunar og eftirbreytni. — Sumir
skipasmiðir gera allt á allra fullkomnasta
hátt, svo fremi að þeir kunni deili á því,
en aðrir vinna verkið svo að lieita má við-
unandi. Það er því sjálfsagt, þegar sanm-
ingur er gerður um smiði skips, að taka
sem flest fram. Því að þegar kaupandi eðá
umboðsmaður hans hafa skrifað undir
samninginn og teikninguna, er allt viður-
kennt, sem þar er skráð og teiknað.
Á meðfylgjandi mynd er sýnd skrúfa