Ægir

Árgangur

Ægir - 01.10.1965, Blaðsíða 15

Ægir - 01.10.1965, Blaðsíða 15
ÆGIR 281 HAFÍS OG HARÐINDI Frarnh. af bls. 277. sig á Island. Það gerist þó að jafnaði eí^i 1 fyrstu lotu, því að önnur öfl eru að Verki, sem verja landið fyrir ísreki. Snúningur jarðarinnar veldur því að ís- jafsstraumurinn leggst að austurströnd 1-ænlands og einnig því að Golfstraumur- !nn> sem kemur suðvestan úr Atlanzhafi, eSgst upp að ströndum Norður-Evrópu. Golfstraumurinn kvíslast sunnan íslands °g fer aðalgrein hans austan við, en önnur sniærri fer vestur og norður fyrir landið. iðarnefnd kvísl Golfstraumsins nefnist 1 mhigerstraumur, og má í raun réttri ®eSja að þar sé sá vættur, sem verndar ís- and frá því að verða íshafinu að bráð og naer óbyggilegt. Sú fyrrnefnda grein Golfstraumsins fer ^1 lr austan Island, upp með ströndum oregg, 0g þar fyrir norðan kvíslast hún Ur í tvær greinar. Rennur önnur þeirra austur í Barentshaf, en hin fer vestan við valbarða, þar sem hún fer undir heim- s íautsísinn og dreifist um mest allt Norð- Ul’ishafið. Fallastraumar umhverfis Island ganga ^annig, að flóðstraumurinn fer sólarsinn- > en fjörustraumurinn rangsælis um- nverfig landið. Flóðstraumurinn fellur því arnhliða Irmingerstraumnum og verða afU'.sameinaðir stundum mjög sterkir, en g. Seniu ástæðu gætir fjörustraumsins oft ^ Jalítið. Þess vegna verður í reyndinni 'ugstraumur, sem gengur réttsælis um- hVerfls landið, og þá skeður það, þegar a ísinn nálgast, að hann, án undantekn- ngar, er settur á hreyfingu sömu leið. Isinn er þannig að jafnaði kominn aust- Ul’ og suður fyrir land, og jafnvel fyrir ieykjanes, áður en hann kemst langt suð- Ul naeð vestanverðu landinu. Hversu ísinn kemst nálægt landinu, yfir htfiið að tala, fer eftir hlutfallinu á magni Ustur-Grænlandsstraumsins á móti Ulagni Irmingerstr aumsins. Það er stöðugt rek af hafís úr Austur- Grænlandsstraumnum, sem er undantekn- ingarlítið um eða undir frostmarki, yfir í volga strauminn, vegna vinda, af falla- straumum við Grænland og af öðrum or- sökum. Út af stórfjörðum Austur-Græn- lands er hafísinn oft dreifður vegna straumanna út úr fjörðunum, og er ísinn stundum rekinn langt á haf út, þar sem hann bráðnar í heitari sjónum. Þannig er sá ís venjulega tilkominn, sem kemur nálægt íslandi á vorin, en þá er hann í hraðri bráðnun og upplausn. Eins og minnzt var á framar í þessari grein, voru framkvæmdar nákvæmar mæl- ingar í Cane-flóa, fyrir tveim árum, á upp- lausn hafíss úr köldum sjó í heitari sjó. Þar hefur fengizt mælikvarði á viðhaldi og upplausn hafíss, sem fer eftir hitastigi og efnisinnihaldi sjávarins. Með það í huga má gera ráð fyrir því, að þar sem er hafís í stöðugu ástandi, sé hann í íshafssjó, en þótt íshafssjór finnist, er ekki víst að hon- um fvlgi hafís á tilnefndum stað og tíma. Hins vegar er þá brautin lögð fyrir ísinn til þess að breiðast út. Að jafnaði mun þess vegna vera hægt að reikna með, að ef ísmagnið eykst, fylli það út í takmörk kalda sjávarins, en komist lítið þar yfir. Þannig var það greinilegt merki, þegar sjávarhitinn mældist fyrst iy2° undir frostmarki í Raufarhöfn á síð- asta vetri, að hætta væri á að rekísinn fylgdi á eftir og fyllti upp svæðið, sem hann og gerði. Að öllu þessu athuguðu mun vera óhætt að draga þá álvktun, meðan ekki kemur annað fram, að hafísár hér við land stafi ekki af vindáttum, heldur af því að Aust- ur-Grænlandsstraumurinn hafi breiðzt út, hverjar sem orsakir þess kunna að vera. Niöurlag í næsta blaði.

x

Ægir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ægir
https://timarit.is/publication/584

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.