Ægir - 01.01.1979, Blaðsíða 17

ÁVARP
Kjartans Jóhannsonar
sjávarútvegsráðherra
Fundarstjóri, heiðruðu þing-
fulltrúar! Mér er það sér-
stök ánægja að vera gest-
ur Fiskiþings, sem er heildar-
fulltrúi fyrir fiskveiðar fs-
lendinga sem atvinnuveg.
sameiginlegur vettvangur fyrir
þá margvíslegu hagsmuni
og þá fjölhættu reynslu-
þekkingu. sem allar opin-
berar aðgerðir í sjávarút-
vegsmálum hljóta að ganga
út frá.
Fg leyfi mér að vænta mikils af samstarfinu \ ið \ kkur
og umhjóðendur vkkar. enda er þar mikið í húfi. At-
vinnuvegur ykkar. sjávarútvegurinn og ríkisvaldið standa
sameiginlega frammi fvrir þvi verkefni, sem hagsæld
þjóðarinnar í bráð og lengd veltur á öðru fremur: að
nvta og ávaxta hina sígjöfulu en þó viðkvæmu auðlind
fiskimiðanna.
Margvísleg rök hníga að því. að skipulagningu og á-
ætlanagerö sé beitt við uppbyggingu atvinnuveganna og
rikisvaldið eigi þar drjúgan lilut að. En í sjávarútvegi
koma til alveg sérstakar aðstæður sem gera allítarlega
skipulagningu og heildarstjórn óhjákvæmilega, þar sem
margir aðilar nýta í sameiningu takmarkaða auðlind.
Veiðar eins aðila hafa því bein áhrif á afla annars og
nnkil hætta er á því, að aðgerðir. sem eðlilegar eru frá
sjonarmiði einstakra skipshafna, skipseigenda eða jafn-
\el byggðarjaga. falli ekki í sama farveg og heildar-
Skipulagning og stjórnun
htigur at\ innugreinarinnar. .Þá er skipulagning og heildar-
sl.|orn öllum í hag, ef sanngirni er gætt. Því hljótum við
að leggjast á eitt að finna sem skynsamlegastar leiðir.
Mistök i þessum efnum geta oröið óhugnanlega dýr. þar
sem annars vegar er í veði afkoma og atvinna í bvggðar-
lögunum. en hins vegar viðkoma fiskstofnanna og þar
með afkomugrund\öllur þjóðarinnar.
Fjögur sjónarmið þarf að samræma við skipulagningu
sjávarútvegsins. í fyrsta lagi verndun og nýtingu fisk-
stofnanna. í annan stað atvinnuöryggi sjómanna og fisk-
verkafólks. í þriðja lagi þarf að hyggja að verðmæti fram-
leiðslunnar og að lokum að tilkostnaði við hana. bæði \ ið
fjárfestingu og rekstur.
Ástand og afkastageta fiskstofnanna er að sjálfsögðu sú
umgerð sem takmarkar alla okkar möguleika. Útfærsla
landhelginnar samfara varhugaverðu ástandi margra
helstu nytjategundanna. leggur okkur þá kvöð á herðar
að læra á skömmum tíma alnýjan hugsunarhátt í þessum
efnum. Viðleitni síðustu ára er hér mjög mikilvæg bvrjun.
þótt vitaskuld þurfi að taka fastar á.
Lítil huggun er það. að áætlanir vísindamanna séu
skeikular. Þær geta þá væntanlega brugðist til beggja
átta og verður þá að hyggja að því. Og á hinn bóginn
getum við ekki leyft okkur að vannýta verðmæta fisk-
stofna. Við verðum að líta á aflamagnið á hverjum tíma
sem gefna stærð. stærð sem í bili hlýtur að vera mjög
tilfinnanlega knöpp. Hitt er á okkar valdi að skipuleggja,
h\ enær og h\ernig aflinn er tekinn og hvar hann er lagður
á land.
Á því aðhaldstímabili. sem óhjákvæmlegt er meðan við
erum að bvggja upp ofnýtta stofna. verður sérstaklega
að standa vörð um grundvallarhlutverk sjávarútvegsins
í at\ innu einstakra bvggðarlaga og heilla landshluta. öll
tækifæri til að auka atvinnuna með frekari úrvinnslu
aflans eru mikils virði. Þó hlýtur atvinna við sjávar-
útveginn. eins og aflinn sjálfur. að vera nokkuð knöpp
stærð. sem ráðstafa þarf af hagsýni og fvrirhyggju.
Boðorðið er næg og stöðug atvinna fyrir heimamenn.
Hitt er í rauninni slæm nýting á verðmætum atvinnu-
tækifærum. ef afli berst svo óskipulega að. að hann verði
ekki unninn nema með óhæfilegu \ innuálagi ogaðfluttum
vinnukrafti eða verði jafnvel alls ekki unninn að fullu í
hinar verðmætustu afurðir. Hitt er svo augljóst. hver bagi
Dreifing hráefnisins
oft á tíðum er að staðbundnum eða tímabundnum hrá-
efnisskorti. Það er því eitt brýnasta skipulagsverkefni
okkar að dreifa hráefninu þannig á löndunarstaði. að
atvinna verði sem jöfnust. jafn\el einnig að takmarka.
hve mikill heildarafli sé tekinn á skömmum tíma í afla-
hrotum. Tilkoma hinna nýju togara hefur bætt verulega
úr að því leyti hve langt þeir geta sótt og hve vel þeir
þola veður, en á hinn bóginn fvlgir því áhætta að byggja
at\innu byggðarlags á örfáum skipum. jafnvel einu
einasta. Hvggja þarf sérstaklega aðsamnýtingu skipanna.
Frjálst og fordómalaust verður líka að íhuga hvort til
ÆGIR — 5