Ægir - 01.01.1979, Blaðsíða 22

Björn Dagbjartsson:
Yfirlit yfír starfsemi
Rannsóknastofnunar
fískiðnaðarins
Ég hef undanfarin ár á
fiskiþingum sagt frá því, sem
mér sjálfum hefur komið
fyrst í hug úr starfsemi
Rannsóknastofnunar fisk-
iðnaðarins. Þar með er alls
ekki lagt neitt mat á að eitt
sé merkilegra eða þýðingar-
meira en annað. Það, sem ég
ætla að byrja á núna, er að
skýra frá fundi vesturev-
rópskra vísindamanna um
rannsóknir í fiskiðnaði, sem
haldinn var á vegum Rannsóknastofnunar fiskiðnaðarins
hér í Reykjavík dagana 1.-5. okt. s.l.
Stofnunin hefur tekið þátt í þessum félagsskap frá upp-
hafi og var nú komið að íslandi að vera gestgjafi 9. árs-
fundarins. Erlendir þátttakendur voru 33 frá 12 löndum,
auk 5 sérfræðinga frá Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins.
Fundurinn stóð í 3 daga, en einn af þeim var notaður
til heimsókna í fiskvinnsluhúsin í Vestmannaeyjum. Alls
voru haldin 25 erindi. Helstu umræðuefnin voru að þessu
sinni:
Gerlarannsóknir í fiskiðnaði; Tilraunaframleiðsla á
kolmunnaafurðum; Líffræðilegar breytingar á fiski og
áhrif þeirra á afurðagæði; og Tækninýjungar í vélbúnaði
fiskiðjuvera. Af hálfu Rannsóknastofnunar fiskiðnaða-
rins flutti dr. Grímur Valdimarsson erindi um gerla-
rannsóknir á íslensku fiskmjöli, Trausti Eiríksson, véla-
verkfræðingur um vatnsnotkun í fiskiðnaði og mögu-
leikana á vatnssparnaði og dr. Jónas Bjarnason um kolla-
geninnihald þorksvöðva og tengsl þess við vinnslugæði
fisksins.
Allt eru þetta verkefni, sem unnið er að hér nú. Ég
leyfi mér að segja að þessi innlegg okkar voru með því
betra, sem þarna kom fram og vöktu athygli. Þó að ég
segi sjálfur frá held ég, að gestirnir hafi verið þó nokkuð
undrandi á því hvað Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins
var vel búin að tækjum og starfsfólkið vel að sér. Sölu-
miðstöð hraðfrystihúsanna, Samband ísl. samvinnu-
félaga, Sölusamband ísl. fiskframleiðenda, Síldarútvegs-
nefnd og Samlag skreiðarframleiðenda styrktu stofnunina
til þessa ráðstefnuhalds með fjárframlögum og fyrir það
\ il ég þakka hér sérstaklega.
Svo að ég vendi mínu kvæði í kross og bvrji á hvers-
dagslegri málefnum. þá eru efnagreiningar bræðsluhrá-
efnis að verða æ umfangsmeiri. en nú er allt bræðslu-
hráefni verðlagt eftir efnagreiningum. Deilur og tor-
tryggni um sýnatöku og réttmæti efnagreininga hafa gert
þetta verkefni óvenjuerilsamt nú síðsumars. Ég ætla ekki
að rekja þær vangaveltur hér. en vonir standa til að við
fáum tækifæri til að ræða við hópa hagsmunaaðilanna
bráðlega.
Við höfum þó gefið okkur tíma til að koma upp tölvu-
vinnslukerfi á niðurstöðum efnagreininganna með aðstoð
Reiknistofnunar Háskólans, svo að nú er hægt að fá
niðurstöður. gera alls konar samanburð og reikna meðal-
töl fvrirvaralaust. Fyrirhugað er að tengjast tölvu Fiski-
félagsins og verður þá megnið af öllum upplýsingum um
þennan atvinnuveg komið í einn ..banka".
í sambandi \ ið verksmiðjurnar hefur \erið annasamt á
útibúinu a Neskaupstað, og reyndar í Vestmannaeyjum
og á Isafirði líka. Einnig hefur verið mikið um ferðalög
milli verksmiðjanna við eftirlit og þjónustu og ýmiss konar
aðstoð. Miklar breytingar eru að gerast þessi misseri i
löndun á bræðslufiski og höfum við reynt að fylgjast
með þeim eftir bestu getu, gefa góð ráð og reyna að meta
árangur mismunandi aðferða og tækja. Þó finnst okkur
stundum. að meira hefði mátt spyrja okkur ráða. Auð-
vitað hafa komið upp vandamál í þessu sambandi, eins og
með flestar nýjungar. breyttan búnað og ný tæki. en ég
er ekki í neinum vafa um, að þróunin stefnir í rétta átt
í þessum efnum. í fyrravor stóðum við að tilraun með að
geyma loðnu i einar 7 vikur fvrir vinnslu hjá Síldar-
verksmiðjum ríkisins á Seyðisfirði. Sú tilraun tókst vel
og sýndi að verksmiðjurnar geta geymt loðnuna lenguren
gert hefur verið og nýtt sér stórar hráefnisgeymslur til
hagsbóta fyrir sig og flotann.
Við verðum greinilega vör við það, að síldveiðar og
síldariðnaður fer vaxandi. Fyrir utan hinar stöðugu
fitu og stærðarmælingar á síldinni. standa yfir sölt-
unartilraunir í tvennum tilgangi. í fyrsta lagi er verið
að fullkomna tilraunir með að fylgjast með þvngdar-
breytingum á saltsild eftir ytri aðstæðum á verkunar-
tímanum, og í öðru lagi erum við að revna að finna hvaða
skilyrði hindra myndun á seigum pækli, en Hannes
Magnússon. gerlafræðingur og dr. Alda Möller hafa
komist að ýmsum nokkuð merkilegum niðurstöðum við
rannsóknir á þessu fyrirbæri. Loks má geta þess, að
stofnunin hefur verið að aðstoða Síldarútvegsnefnd við
að koma af stað súrsíldarverkun og einnig má geta þess
að við höfum verið beðin að gera nokkrar tilraunir
með plasttunnur bæði fyrir síld og hrogn.
Danska fóðurfyrirtækið Luminó, sem sótt hefur
nokkra fiskmeltufarma á þcssu ári með aðstoð Rann-
sóknastofnunar fiskiðnaðarins. hefur nú samið við is-
lenska aðila um framleiðslu á fiskmeltu og slógmeltu. I
samvinnu við Hval hf. hefur verið framleitt nokkuð af
10 — ÆGIR