Ægir - 01.01.1979, Page 20

teljum samt. að hann sé kominn á það hættulega lágt stig
að varasamt sé að taka meiri áhættu en þegar hefur verið
gert.
Því miður er ekki enn lokið þessa árs úttekt okkar á
ástandi þorskstofnsins og annarra nytjastofna. en því
verki verður lokið í næsta mánuði. Þó er hægt að segja,
að meginuppistaðan í þorskveiðinni í ár, bæði á vetrar-
vertíð og síðar á árinu hafi verið fimm ára fiskur. ár-
gangurinn frá 1973. sem talinn er sterkur. Sterki árgang-
urinn frá 1970 var þó ekki nema rúm 149? netaaflans og
tæp 13% línuaflans á vetrarvertíð. Hins vegar var 40%
línuaflans á vetrarvertíð fimm ára fiskur og sýnir það
betur en margt annað hversu grátt stofninn er leikinn.
Að því er snertir jafnstöðuafla þorskstofnsins teljum við
að miðað við nýliðafjölda á árunum 1955-1973 megi ná
425 þúsund tonna meðalafla á ári. Sé hins vegar miðað
við lengra tímabil. þegar enn stærri árgangar voru í
aflanum mætti ætla. að jafnstöðuafli gæti orðið 450
þúsund tonn á ári.
Ýsu- og ufsastofninn
Af þorskfiskunum sýndi ýsustofninn fyrst greinilega
merki ofveiði, en hún kom þegar fram á árunum milli
fyrri og seinni heimsstyrjaldarinnar.
Undanfarin tíu ár hefur aflinn vcrið á bilinu 40-50
þúsund tonn, sem er allmikið undir meðalafla áranna
1950-1970, sem var 70 þúsund tonn.
Heildarstofninn minnkaði verulega á árunum 1963 til
1971 eða úr 388 þúsund tonnum í 146 þúsund tonn. Síðan
hefur stofninn vaxið aðeins og er áætlaður 180 þúsund
tonn árið 1978. Hliðstæð þróun hefur einnig átt sér stað
að því er snertir hinn kynþroska hluta stofnsins. en þar
er um að ræða 4 ára fisk og eldri.
Meginorsök þeirrar hnignunar, sem var í ýsustofn-
inum árin 1963-1971 er talin vera of mikil smáýsuveiði
svo og lélegir árgangar. Þegar möskvinn var stækkaður í
155 mm árið 1977 urðu mikil stakkaskipti til hins betra
fyrir þessa tegund og er talið að núverandi sókn og
möskvastærð gefi jafnstöðuafla þegar til lengdar lætur.
Árgangurinn frá 1976 er álitinn allsterkur og eru því
horfur á vaxandi ýsuafla á næstu árum.
Sé miðað við fjölda nýliða á árunum 1960 1970 má
reikna með jafnstöðuafla er nemur 65 þúsund tonnum,
en þá var nýting stofnsins óhagkvæm vegna smáfiska-
veiði. Sé einnig tekið tillit til áranna 1950 til 1960 þegar
árgangar voru stærri, mætti reikna með að jafnstöðuafli
gæti numið allt að 75 þúsund tonnum.
Á þessum áratug hefur ufsaajlinn við ísland farið sí-
minnkandi. úr 137 þúsund tonnum árið 1971 í 62 þúsund
tonn árið 1977; stofninn er þó ekki enn kominn í þá lægð.
sem hann var í árið 1960, en þá nam heildaraflinn aðeins
48 þúsund tonnum. Það ár \ar hinn k\nþroska hluti
stofnsins 117 þúsund tonn að stærð. jókst upp í 455
þúsund ton árið 1969 og árið 1978 er hann talinn nema um
200 þúsund tonnum.
Ufsinn er flökkufiskur. gengur ýmist héðan til annarra
hafsvæða. eða við fáum \ iðbót annars staðar frá. Þetta.
svo og við hvaða tímabil er miðað. hefur áhrifá mat okkar
á hugsanlegum jafnstöðuafla. Helst er talið að hann sé á
bilinu 90 100 þúsund tonn.
Karfastofninn
Meðalkarfaaflinn á íslandsmiðum var um 80 þúsund
tonn á ári á tímabilinu 1967 1976 og af honum tóku
Islendingar tæp 27 þúsund tonn á ári. en mcst af þ\ í
sem cftir var kom i hlut Vestur Þjóðverja.
Nú eru þeir horfnir af íslandsmiðum cins og flcstir
aðrir útlendingar. en íslendingar hafa ekki hagnýtl sér
eftirstöðvarnar sem skyldi. í lok júni s.l. nam karfa-
afli okkar tæpum 16 þúsund tonnum miðað við 15 þúsund
tonn á sama tíma í fyrra. Karfaafli okkar á s.l. ári
var um 20 þúsund tonn. en hcildarkarfaaflinn \;irð hins
vegar 69 þúsund tonn.
Samkvæmt niðurstöðum \innunefndar Alþjóðahaf-
rannsóknaráðsins um karfaveiðar í Norður Atlantshafi.
lagði Hafrannsóknastofnunin til að levfilegur karfaafli
á íslandsmiðum yrði 60 þúsund tonn fyrir árið 1978 og
tillögur okkar um karfaafla fyrir 1979 munu sennilega
verða á bilinu 50 55 þúsund tonn.
Jafnstöðuafli karfastofnsins á íslandsmiðum er hins
vegar áætlaður um 75 þúsund tonn á ári og miðað \ ið það.
s\o og tillögur okkar um lexf'ilegan afla í ár og næsta
ár má segja. að karfastofninn á íslandsmiðum sé á góðri
leið með að verða vannvttur.
Aðrir botnlægir stofnar
Ekki þarf að fara mörgum orðum um skarkolasiofn-
inn \ið ísland. en á s.l. ári nam hcildarafli þessarar
tegundar rúmum 5 þúsund tonnum og I. júlí í ár var aflinn
minni en á sama tíma í fvrra.
Talið er að jafnstöðuafli sé um 10 þúsund tonn og er
því hér um verulcga vannýttan stofn að ræða.
Hafrannsóknastofnunin lagði til að leyfilegurgiYr/iídz/-
afli fvrir árið 1978 yrði 15 þúsund tonn og er það í
samræmi við niðurstöður vinnuncfndar um grálúðu á
vegum Alþjóðahafrannsóknaráðsins á þessu ári.
Mestur varð grálúðuaflinn við ísland árið 1974 eða
8 — ÆGIR