Ægir - 01.01.1979, Síða 23

meltum úr livalúrgangi. slógi og grásleppuleifum. Nú er
v eriö að setja af stað fóðrunartilraunir með kálfa í
Gunnarsholti, sem gefa á ýmsar meltutegundir með hevi
°g graskögglum. Re\nt hefur verið að blanda meltum inn
í grasköggla í framleiðslu og hefur það tekist allvel, a.m.k.
með slógmeltuna.
Það hefur orðið lítið úr kolmunnatilraunum í sumar.
Skreiðin frá í fyrra er að því að ég best veit komin
til Nígeríu. Til stóð. að fara með Baldri Hafþóri til
veiða fyrir austan land í ágúst og aftur í október
\estur á Dohrnbanka og prófa þar búnað til að flokka
fiskinn um borð og gevma hann í ískældum sjó í gámum
með tilliti til þess, að ef bræðsluveiðar hefjast fyrir
alvöru. sem ég tel að hafi gerst í sumar, þá mvndast
hráefnisframboð. sem líklegt er að revnt verði að not-
færa sér. Þess vegna er nauðsynlegt að finna leiðir til að
vinna það besta úr fiskinum, varðveita hann og flytja í
land í ástandi. sem hæfir neyslufiski. Við gerumst lík-
lega þátttakendur í samnorrænu verkefni til rannsókna á
kolmunnaveiðum og vinnslu og fáum til þess að líkindum
töluverðan styrk frá norræna iðnþróunarsjóðnum. Þessu
kolmunnaverkefni verður haldið áfram á næsta ári. Bæði
verður unnið að aðferðaþróun til skreiðarvinnslu og
..surimi" framleiðslu úr þ\í, sem í land mun koma frá
tilraunum um borð.
Eg vildi minnast í þessu sambandi á tilraunastarfsemi
i fyrravetur með framleiðslu á þessu japanska surimi úr
lélegum. dauðblóðguðum netafiski. Við unnum að þessu í
samvinnu við tvo frystihúsamenn í nágrenninu eða okkar
hlutverk var nánast aðstoð við þá. Þetta er ekki mjög
flókin framleiðsla. nánast þveginn og pressaður marn-
'ngur. blandaður sykurtegundum og polyfosfötum. Til-
raunasending líkaði allvel að mér er tjáð og þarna væri
e.t.v. möguleiki á að losna við sumt af því hráefni, sem
áður fór í skreið. ef framleiðslan svarar kostnaði. Við
höfum í hyggju að reyna að nota kolmunna í þessu skyni
i sumar og hafa japanskir viðskiptavinir sölusamtakanna
sýnt þessu vissan áhuga.
Tilraunaverksmiðjan
Fjárlagafrumvarpið er nýlega framkomið. eins og fuli-
truar hafa vonandi heyrt. og fengust þar niðurstöður
ttm afdrif fjárhagsáætlana. Það var þungur róður með
ttukið mannahald í ár. en þó fékkst heimild fyrir stöðu
utibússtjóra á Akureyri en ekki fvrir rannsóknamanni á
'æknideild né í I 2 stöðu á ísafirði. Neitað var um kaup
a ítasgreini til rannsókna á brennisteini og olíu í lýsi en
lll milljónir fengust til tilraunaverksmiðjunnar. Annars
8et eg skýrt frá því að aðalhlutar hennar eru nú í pöntun
°8 hönnun nærri lokið. Einhverjir muna e.t.v. eftir því.
að þegar ég fyrst ræddi um þessa tilraunaverksmiðju
fvrir 2 árum síðan. þá áætluðum við að hún mundi kosta
ca. 10-15 milljónir króna. Kostnaðaráætlun gerð vorið
1977 hljóðaði upp á 18-20 m.kr. Við fengum fjárveitingu
fyrir 5 m.kr. fvrir yfirstandandi ár og höfum selt kol-
munnaskreið fvrir ca. 11 svo að við sjáum alls fram á
ca 26 m.kr. fjármögnunarmöguleika. En samkvæmt
nýjustu kostnaðaráætlun verður heildarkostnaður 40-44
m.kr. Mest er þetta verðbólguvöxtur, en verksmiðjan
hefur líka fullkomnast svolítið og orðið fjölbreyttari
í höndunum á okkur og auk þess verður uppsetning
dýrari og eldvarnakröfur meiri en við héldum. Okkur
vantar einar 15 m.kr. til að geta fullgengið frá verk-
smiðjunni og erum að revna að herja þá peninga út
jafnframt því, sem við höldum áfram með þá fyrirætlan
að fá aðalstykkið, eimarana. og setja þá upp.
l.oks vil ég geta þess að útibú okkar á Akureyri
verður væntanlega tilbúið til starfa um áramótin. Þar með
höfum við framkvæmt vilja Alþingis í þessum efnum
um stofnun útibúa í öllum landshlutum og ég vil segja
það. að þau, sem komin eru hafa þegar sannað sinn
tilverurétt og á Akureyri bíða þegar heilmikil verkefni.
Útibúin gegna fyrst og síðast þjónustuhlutverki og eigin-
legar rannsóknir eru þar í flestum tilfellum aðeins lítill
hluti. oftast af stærri verkefnum, sem verið er að vinna
að hér í Reykjavík.
Því hefur töluvert verið velt fyrir sér meðal okkar
undanfarið. hvernig rannsókna- og tilraunastarfsemi í
þágu ftskiðnaðar mun þróast á næstunni. Okkarstofnun
er lítil og vex hægt og sá vöxtur er aðallega í hreinni
þjónustu. ekki tilraunum og rannsóknum. Rannsókna-
og þróunarverkefnin í fiskiðnaði eru þó vissulega mörg
og stór og maður finnur vanmátt sinn. íslenskir verk-
fræðingar og vísindamenn eru engir alvitringar. en mér
finnst stundum óþarflega mikið keypt af tækniþekkingu.
skrifstofuvinnu. ferðakostnaði o.s.frv.. sem er innifalið
í ..vélapakka" frá útlöndum. einkum frá Norðurlöndum.
Erlendir framleiðendur fiskvinnsluvéla og -tækja selja
nefnilega þessa þjónustu með sinni framleiðslu af því að
þeir eiga enga keppinauta hér. Smæð og fjárhagslegur
vanmáttur þessara smiðja okkar. er ein ástæðan. Þær geta
helst ekki sinnt nema minni háttar viðgerðum og þá gegn
greiðslu út í hönd. Menn geta velt því fyrir sér hvaða
styrkur það væri fyrir fiskiðnaðinn. ef við ættum t.d.
eitt stórt fyrirtæki á einhverju þessara sviða, sem gæti
keppt við Atlas, Baader eða Kværner a.m.k. á innan-
landsmarkaði. Er útilokað að hægt sé að samræma kraft-
ana og möguleikana, sem hér eru til á þessi sviði? Er
slík samsteypa fyrirfram dauðadæmd vegna smákónga-
sjónarmiða og aðstöðumunar innflutningsverslunar-
innar? Er kannski áhuginn takmarkaður, þar sem stærstu
smiðjurnar eru líka innflytjendur? Ég ætla að hætta hér
með. annars fæ ég skammir. Ég hef lítið minnst á aðal-
umræðuefni þingsins. enda veit ég að óþarft er að minna
þingfulltrúa á að við erum til þess m.a. að hjálpa við
framþróun fiskiðnaðarins í landinu.
ÆGIR — 11