Ægir - 01.11.1979, Blaðsíða 22

Björn Jóhannesson:
Dr. Lauren R. Donaldson
lýsir reynslu sinni og áliti
varðandi gildi laxakynbóta
f tilefni af grein Árna ísakssonar: “Laxakynbætur
og val laxa til undaneldis“, er birtist nýlega i VEIÐI-
MANNINUM, 101. tbl., skrifaði ég dr. Lauren R.
Donaldson, fyrrv. prófessor við rikisháskólann í
Seattle, og kennara þeirra Þórs Guðjónssonar og
Árna ísakssonar, og leitaði álits hans um nokkur
atriði í sambandi við nefnda grein. Hana grund-
vallar Árni að mestu leyti á ný-útkominni bók eftir
McNeil og Bailey: “Salmon Ranchers Manual“.
Mér hefur nú borist gagnort svarbréf, dags. 23.
október s.l. Með því að dr. Donaldson er tvímæla-
laust heimsins reyndasti og merkasti laxakynbóta-
sérfræðingur, tel ég ástæðu til að kynna almenningi
efni bréfs hans. Því fer ég þess á leit, að „Ægir“
birti bréfið, í þýðingu minni sem er efnislega ná-
kvæm. Orðrétta tilvitnun, er getur að finna í bréfinu
tel ég þó rétt að birta eins og hún kemur fyrir á
ensku. Fer bréfið hér á eftir:
”Kæri hr. Jóhannesson:
Ég er nýsestur að skrifborðinu eftir fjar-
veru við rannsóknarstörf við ’Tjörnina”*,
þangað sem kóngslax, silfurlax, rauðlax og
bleiklax hverfa “heim“ til að hrygna. Um all-
langt árabil hafa einstaklingar af þessum laxa-
tegundum verið valdir til undaneldis með
hliðsjón af eiginleikum er við töldum mikil-
væga. Er nú svo komið, að þetta eru afurða-
mestu stofnar þessara laxategunda sem fyrir-
finnast, að því er við best vitum. Ég vitna til
þessara niðurstaðna til þess að undirstrika,
svo skýrt sem verða má, að kynbætur lax-
fiskastofna með úrvali (selective breeding) eru
bráðnauðsynlegar fyrir hverja þá fiskræktar-
* Meðal laxræktarsérfræðinga er“Tjörnin“ (the “Pond“)
vel þekktur staður við höfnina í Seattle borg, þangað sem
kynbótalaxar snúa af hafinu til að hrygna.
starfsemi (aquaculture program) sem leitast
við að þrífast (remain viable).
Reynsla okkar er sú, að vel alin og réttme
farin (good quality) laxgönguseiði frá eldis-
stöðvum heimtast miklu betur frá afréttum
hafsins en gönguseiði sem alast upp í natt'
úrunni.
”Ég hefi að sjálfsögðu enga vitneskju um
það, hversvegna niðurstöður sem Árni IsakS'
son hefur greint frá sýna hærri endurheimtuf
fyrir náttúrleg gönguseiði**. Maður getur
aðeins leitt að því getur, að eldisseiðin ha 1
verið léleg, hugsanlega vegna ónógrar fóðrun-
ar á tímabilinu fyrir sleppingu.
Við höfum rekið okkur á niðurstöður sen)
sýna, að vel og réttilega fóðruð gönguseið'
geta skilað 20 sinnum meiri endurheimtum en
þau sem eru illa fóðruð.
í síðustu viku hitti ég Bill McNeil, sýnnl
honum bréf þitt og bað hann um athugasemö-
Hann skilaði henni skriflega, svohljóðandi-
"Salmon Ranchers Manual has taken a
conservative approach to selective breed-
ing. It was written for Alaska whefe
hatchery impacts are minimal. The basic
argument is to minimize risk forpossible
unfavorable genetic impacts until "c
** í grein sem birtist í tímaritinu fslenskar landbúnaðarrann
sóknir, 2. hefti 1978, eftir Árna ísaksson og tvo bandaríska ser
fræðinga, sem störfuðu hér um skeið fyrir tilstilli Þróunarstoln
unar S.Þ., er talið að endurheimtur náttúrlegra laxgönguseiða
Elliðaánum hafi verið um 26% sumarið 1976. Sambærilefar
endurheimtur eldisseiða frá Kollafjarðarstöðinni urðu þá lr‘
3 til 8%. Endurheimtur eldisseiða í Kollafirði hafa verið allf1”.
jafnar síðustu 14 árin, allt frá 0 og upp í 16%; oftast munu
endurheimturnar hafa verið um eða undir 5%, eða naumleg3 1
af ofannefndum endurheimtum náttúrlegra seiða í Elliðaánunl
650 — ÆGIR