Ægir - 01.09.1981, Síða 20

sótt fram eða hörfað. Menn tala um litlu ísöldina,
sem stóð í sem næst þrjár aldir frá 1550—1850, en
þá var hiti sennilega til jafnaðar 1 °—2° lægri en nú
og stormasamt á Norður-Atlantshafi, eftir því sem
best er vitað.
Beinar skráðar veðurathuganir ná ekki mjög
langt aftur í tímann og hitamælar og loftvogir
urðu ekki til fyrr en um miðja 17. öld. Það sem vit-
að er um forsögulegt veður byggist á því sem lesa
má úr jarðlögum, frjókornum í jörðinni og ísnum
á Grænlandi. Siðan taka við ævafornar skrár um
atburði sem tengjast veðráttunni. Með slíkum að-
ferðum hafa Kínverjar komist lengst aftur í timann
og skrifað lauslega veðurfarssögu Kína síðustu
5000 árin. I Evrópu má rekja veðurfarssöguna um
það bil 1000 ár aftur í timann með þessu móti og
þar erum við íslendingar síst eftirbátar annarra. í
sögum og annálum má finna margt sem gefur
ábendingu um veðrið og á slíkum heimildum
byggir bókin Árferði á íslandi í þúsund ár eftir
Þorvald Thoroddsen, sem kom út árið 1917. Þarna
er um geysimerka og mikla heimildasöfnum að
ræða, enda skýrir höfundur svo frá í formála að
hann hafi unnið að ritinu, að vísu í hjáverkum, í 30
ár.
Fyrstu fregnirnar, sem ég hef af reglubundnum
veðurathugunum, koma frá Kóreu. Þar fékk einn
af embættismönnum konungs það verkefni árið
1441 að mæla á degi hverjum dýptina á regnvatm
og gera sjálfum kónginum grein fyrir niðurstöð-
inni.
En veðurathuganir á íslandi eiga sér einnig langa
sögu. Um miðja 18. öld gerði danskur maður að
nafni Niels Horrebow athuganir á Bessastöðum og
er þar um að ræða fyrstu veðurathuganir með
mælitækjum hér á landi. Þó að þessar mælingat
séu ekki sambærilegar við þær mælingar, sem nu
eru gerðar á íslenskum veðurstöðvum, er t.d. vel
hægt að trúa því, að veturinn 1749—1750 haf>
mesta frost á Bessastöðum verið 7°—8° og vetur-
2. mynd. Veðurgagnavinnsla.
484 — ÆGIR