Ægir - 01.01.1982, Síða 16

útreikningar valda því, að allt afurðaverð verður
að vera tiltækt til greiðslu nauðsynlegustu útgjalda
og þessvegna er 52% dollaralán og 22,88% viðbót-
arlán ekki nóg og þarf því að koma til 25,12%
aukalán — sem annaðhvort verður yfirdráttur í
einhverju formi eða vanskil á dráttarvöxtum. Það
eru alveg hreinar línur, að við þessi skilyrði er ekki
hægt að reka útflutningsfyrirtækin. Ég vil benda á
fyrirsjáanlega erfiðleika á að greiða 29% vexti um
hver mánaðamót af afurðalánum og bendi á að
verðbótaþáttur gjaldeyrislána var greiddur, þegar
peningar fyrir útflutning komu í viðskiptabank-
ana. Einhverju álíka skipulagi tel ég rétt að við-
halda og ennfremur því, að Seðlabankalánið verði
aftur sá hundraðshluti afurðaverðs a.m.k. sem var
áður en gjaldeyrislánin voru tekin upp, eða þá að
jafna vöxtum af viðbótarlánum og Seðlabankalán-
um. Það er ennfremur mikilvægt að 4% vöxtum
verði haldið á afurðalánum ársins, þar til þau eru
að fullu greidd með útflutningi framleiðslu 1981,
en mér skilst að það sé ekki meining stjórnvalda og
legg ég til að um það verði gerð krafa í samþykkt
Fiskiþings, ásamt föstu gengi eins og heitið hefur
verið.
Afkoma sjávaútvegsins
Vegna þeirra breytinga sem stjórnvöld voru að
koma í framkvæmd til hagsbóta fyrir útflutnings-
greinarnar var einsýnt að fresta þessum þætti
framsögu minnar í gær. Hliðarráðstafanir með
gengisbreytingunni eru mér ekki nægilega ljósar
eða hvað í þeim felst, en niðurstaða frystiiðnaðar-
ins mun vera um 4,5% tap eftir að þær eru komnar
fram.
Lævís áróður í fjölmiðlum hefur verið í gangi
um baráttu og ábendingar sjávarútvegsins fyrir
betri starfsskilyrðum, kallað barlómur eða sultar-
söngur og hafa stjórnmálamenn jafnvel tekið
undir og talið óraunhæfa svartsýni eða jafnvel
óþarfa kröfuhörku. Sannleikurinn er hinsvegar sá,
að um langt árabil hefur staðan verið þannig í upp-
hafi hvers verðlagstímabils að útgerð og vinnslu-
greinar hafa verið i mismiklum halla oft mjög
verulegum. Ábendingar forystumanna hafa því
verið raunhæfar til þess að fá stjórnvöld til þess að
gera nauðsynlegar leiðréttingar. Auðvitað hefur
verið óhjákvæmilegt að grípa til margvíslegra ráð-
stafana, sem að vísu hafa oft komið of seint, en þó
orðið til þess að áfram er haldið og lokaniðurstað-
an kringum ,,0“ stigið fræga. Þjóðhagsstofnun og
áður Hagrannsóknardeild Framkvæmdastofnunar
framreiknuðu starfsskilyrði sjávarútvegsgreina og
birtu sem spá um afkomu. Ekki hafa heild-
arsamtök í atvinnugreinunum verið sammála nið-
urstöðum stofnunarinnar í öllum greinum og oft
borið talsvert á milli. Á síðustu tveim árum er það
einkum vaxta- og verðbótaþáttur, sem ágreiningur
hefur verið gerður um og skiptir birgðahaldstími
þar miklu. Þegar ágreiningur er gerður, eru þau
mál skoðuð nánar og metin til leiðréttingar. Þann-
ig er alveg nauðsynlegt að heildarsamtök veiða og
vinnslu segi umbúðalaust álit sitt á útreikningum
Þjóðhagsstofnunar og víki ekki af verði þótt
áróðri sé beitt um sama sönginn, sem síðan sé
ekkert að marka, eins og endanleg útkoma löngu
siðar kynni að vera vitnisburður um, þegar búið er
að leiðrétta verstu gallana.
Þjóðhagsstofnun spáði t.d. eftirfarandi útkomu
í upphafi verðlagstímabila 1980 og 1981:
1980: jan. -3,0%, mars -0,7%, júni -9,9%, okt. -2,8%,
1981: jan. -0,4%, mars -2,0%, júní - 4,6%, okt. -9,1%
Með gengisbreytingunni í gær er þessi október-
spá um 4,5% halli í dag.
Heildarsamanburður útkomu eftir raunveruleg-
um reikningum 1980 liggur ennþá ekki fyrir, en
1979 var spáin jan. -1,5%, mars -1,5%, júní -3,4%
og okt. -2,1% en raunveruleg útkoma +0,4%.
Við verðum að sjálfsögðu að taka mið af þvi að
um fleiri vinnslugreinar er að ræða og þær mis-
jafnlega vel settar, og markast það einkum af
markaðsástandi á hverjum tíma. í sumar var mikið
rætt um hagnað af skreið, sem átti að bæta fryst-
ingunni upp tap. Við verðum að taka tillit til þess
ennfremur að hér er í þjóðhagsspám eða fram-
reikningi verðlags um meðaltal fyrir allt landið að
ræða. Landshlutar og einstök svæði eru mjög mis-
jafnlega vel sett. Það þarf alls ekki að vera fyrir
slæman rekstur að fyrirtæki lenda í taprekstri,
þegar meðaltalsútreikningur er í núlli og lítilsháttar
hagnaður getur verið við beztu skilyrði. Þessi sam-
anburður hefur alltaf verið misjafn og verður trú-
lega áfram. Ég við taka hér sem dæmi mismun þess
að salta besta vertiðarfisk að vorinu eða að vinna
smærri fiskinn og ormahreinsa hann fyrir Grikk-
landsmarkað nú í sumar eða saltfiskflök til Ítalíu, án
þess að fyrir liggi söluverð. Ég vil einnig benda á,
að með þeim vinnusamningum, sem nú eru í gildi
og kauptryggingu fólks í fiskvinnu, eru frystihúsin
knúin til þess að vinna fiskinn fremur í frystingu
heldur en salt og herslu. Hinsvegar er hersla frysti-
4 — ÆGIR