Ægir - 01.11.1985, Side 19

október. Rannsóknaskipin
könnuðu mjög stórt svæði eða
allt frá vestanverðu Grænlands-
sundi og norður á 70. breiddar-
8ráðu og austur á 10. lengdar-
8ráðu úti af Norðausturlandi og
uorðanverðum Austfjörðum.
Loðnan fannst hins vegar aðal-
'e8a í Grænlandssundi og úti af
vestanverðu Norðurlandi (stór
^oðna), en einnig fannst flekkur á
takmörkuðu svæði úti af Norð-
austurlandi (smá loðna).
Niðurstöður urðu þær að alls
rnaeldust um 1.240.000 tonn af
^oðnu í leiðangrinum og þar af
v°ru um 1.035.000 tonn tveggja
°8 þriggja ára loðna sem verður
^Vnþroska á þessum vetri. Þessar
olðurstöður leiddu til þess að nú
ðefur verið mælt með því að á
tírnabilinu frá 1. desember til
vertíðarloka verði heimilt að
veiða allt að 500.000 tonn. Þá
hafði verið tekið tillit til þess sem
enn var óveitt af leyfilegum há-
^arksafla íslendinga fram til 30.
oóvember, gert ráð fyrir því að
400.000 tonn af loðnu fengju að
hrygna, gert ráð fyrir venjulegum
oáttúrulegum afföllum þannig að
horskurinn yrði ekki afskiptur, að
'oónan þyngdist frá því í október-
'°k og fram í febrúar á svipaðan
hátt og hún hefur gert á undan-
törnum árum og að um 6% aflans
Vrði ókynþroska loðna. Þar sem
áöur hafði verið úthlutað
700.000 tonnum til norskra og
'slenskra fiskiskipa og afli fær-
eyskra og danskra skipa er þegar
°röinn yfir 80.000 tonn leiða
hessar tillögur til þess að aflinn á
Vhrstandandi vertíð geti orðið rétt
UlTl 1.300.000 tonn. En það yrði
^sti loðnuafli fyrr og síðar á
einni vertíð. (Um 100 þúsund
t°nnum meira en 1978/1979).
Hér get ég ekki látið hjá líða að
^yarta yfir aðgerðarleysi í rann-
sóknamálum hjá þeim þjóðum
Sem veiðar stunda úr þessum
loðnustofni. Þannig eru Norð-
menn nú hættir að taka þátt í
loðnumælingum að haustlagi.
Þeir voru þess í stað á ferðinni í
ágúst s.l. sumar þegar allir eru
sammála um að ekki sé hægt að
mæla stærð hins veiðanlega hluta
stofnsins. Og Danir hafa aldrei
léð máls á að senda skip á svæðið
á neinum tíma ársins. Vegna
stærðar útbreiðslusvæðisins og
þess að mæla þarf smáloðnu að
sumri en stórloðnu að haust- og
vetrarlagi gefur auga leið hvílíkt
álag mælingar á stærð loðnu-
stofnsins eru á fjárhag, skipakost
og mannafla Hafrannsóknastofn-
unarinnar. Samkomulag er jú
milli ríkjanna um að ákvarða
skuli aflamark í samræmi við
niðurstöður rannsókna.
Enda þótt engar tillögur hafi
enn komið fram af okkar hálfu um
loðnuveiðar á næstu vertíð
verður ekki hjá því komist að
benda á eftirfarandi: Undanfarin
4 ár hefur eins árs gömul loðna
verið mæld með bergmálsaðferð
í ágústleiðöngrum Hafrannsókna-
stofnunar. Allgott samræmi hefur
hingað til fengist milli þessara
mælinga á eins árs loðnu og
mælinga á tveggja ára loðnu
rúmu ári síðar. Þannig reyndist
mjög mikið af eins árs loðnu í
ágúst 1984 og er það í fullu sam-
ræmi við það sem mældist af
tveggja ára loðnu nú í október
þegar tekið hefur verið tillit til
veiðanna í sumar og haust. Það er
meðal annars af þessum ástæð-
um að það hefur valdið okkur
miklum áhyggjum hve lítið
mældist af 1 árs loðnu í ágústleið-
angrinum 1985. Sömu sögu er að
segja um mælingar á 1 árs loðnu
í októberleiðangrinum sem nú er
nýafstaðinn. Enda þótt hér séu
komnar fram vísbendingar um að
loðnuárgangurinn frá 1984 geti
verið lélegurereinnig hugsanlegt
að óvenjuleg dreifing þessa ár-
gangs í sumar og haust hafi átt þátt
í því hve lítið mældist af honum.
Af þessum sökum er gert ráð fyrir
því að enn ein tilraun verði gerð
til að mæla stærð þessa árgangs í
byrjun næsta árs áður en farið er
að huga að aflamarki fyrir vertíð-
ina 86/87.
En hver svo sem raunin verður
um stærð 1984 og 1985 árgang-
anna er alveg Ijóst að þeir sem
stunda loðnuveiðar og vinnslu
hljóta að verða að sætta sig við
aflasveiflur — jafnvel frá einu ári
til annars - og þær ekki litlar.
Varla mælir nokkur gegn því að
skilja þurfi eftir nægilega mikla
loðnutil þessaðviðhaldastofnin-
um. Um stærðargráðuna má vit-
anlega deila en hún skiptireflaust
hundruðum þúsunda tonna. Jafn-
framt er Ijóst að loðnan er ein
allra mikilvægasta fæða þorsks-
ins og enginn vill svelta hann.
Ofan í kaupið hrygnir langmestur
hluti hvers árgangs og drepst við
3 ára aldur og veiðarnar byggjast
svo til eingöngu á þeim árgangi
auk leifanna af þeirri loðnu sem
var þirggja ára á fyrra ári en náði
þá ekki kynþroska, t.d. vegna
ætisskorts.
Hlutfall 3 og 4 ára loðnu í
veiði- og hrygningarstofni er
nokkuð breytilegt. Á s.l. 15árum
er algengast að það hafi verið um
4:1. Það gefur því auga leið að
ekki má mikið út af bera um
nýliðun til þess að lítið verði til
skiptanna. Þess vegna eru allar
hugmyndir um jafnaðarveiði á
loðnu, eins og tillaga fjórðungs-
þings Fiskifélagsins á Vest-
fjörðum til þessa Fiskiþings er
dæmi um, óraunhæfar með öllu.
Besta nýting skammlífs fiskstofns
eins og loðnunnar felst vitanlega
í því að veiða í samræmi við
stofnstærð eins og hún er hverju
sinni. Það er út í hött að hægt sé
að veiða 6-800 þús. tonn af
loðnu árlega til langframa. Til
ÆGIR-631