Ægir - 01.11.1994, Síða 45

Fóðrun villts þorsks:
Veruleg aukning vaxtarhraða
Björn Björnsson fiskifræöingur á Hafrannsóknastofnun.
„Fyrstu tilraunir með þorskeldi hér á
landi hófust á Stöðvarfirði fyrir tveim-
ur árum. Þær fólust í því að veiða smá-
fisk og setja i flotkvíar. Hafrannsókna-
stofnunin merkti 300 þorska og fylgd-
ist með vaxtarhraðanum í eitt og hálft
ár. í ljós kom að þorskurinn óx mjög
vel og nýtti fóðrið vel. 3 kíló af síld og
loðnu gáfu 1 kílós vöxt."
Þannig lýsti Björn Björnsson fiski-
fræðingur aðdraganda fóðrunartil-
rauna á villtum þorski í Stöðvarfirði í
erindi sem hann hélt á aðalfundi Sam-
taka fiskvinnslustöðva á Selfossi 23.
september 1994. Björn fékk þá hug-
mynd að sleppa kvíunum úr ferlinu og
fóðra þorskinn beint í firðinum og
fannst líklegt að safna mætti saman
fjölda fiska með reglubundinni fóör-
un.
Fyrst var gerð könnun á næringar-
ástandi þorsks á fimm fjörðum eystra.
Það voru: Stöðvarfjörður, Berufjörður,
Fáskrúðsfjörður, Reyðarfjörður og
Mjóifjörður og var rannsakað heilsufar
100 fiska sem veiddir voru á handfæri
í hverjum firði. í ljós kom að þeir voru
frekar mjóslegnir með litla lifur, lítið
magainnihald og um 15% styttri en
fiskur í kvíum. Þetta er ekki einsdæmi
fyrir austan því gagnasöfnun í togara-
ralli bendir til þess að lifur í þorski á
grunnslóð sé víða smá. Þetta telur
Björn stafa af lítilli skörun á útbreiðslu
þorsks og loðnu sem er aðalfæða
þorsksins.
Sé vöxtur á kvíaþorski borinn sam-
an við þorsk úr togararalli kemur í ljós
um tvöfaldur munur og bendir það
ótvírætt til þess að auka megi vaxtar-
hraða þorsks með fóðrun en miðað við
önnur norðlæg svæði er vaxtarhraði
þorsks einna hæstur hér og hefur veriö
nokkuð stöðugur undanfarin 9 ár.
Við tilraunirnar í Stöðvarfirði var
notaður 5 tonna bátur. Um borð í
honum var tunna með fóðri og úr
tunnunni 40 metra langur barki sem
dreginn var á eftir bátnum á 23 metra
dýpi. Fleki með fiskleitartæki fylgdist
með lóðningum.
Niðurstöðurnar voru ótvírætt þær
að fiski á svæðinu fjölgaði verulega og
færðist nokkuð innar í fjörðinn. Á fisk-
leitartækjum sást hann þéttast á svæð-
inu kringum barkann. Stærri fiskur
virtist laðast aö þessum tilraunum.
Rannsóknir fyrir og eftir sýndu að fisk-
urinn tók fóðrinu vel og mældist með
stærri lifur og miklu meira magainni-
hald eftir fóðrunartilraunirnar en fyrir
þær.
Björn Björnsson telur að næstu skref
hljóti að verða að loka einum litlum
firði alveg fyrir veiðum og merkja
fjölda þorska og fóðra þá í langan tíma
til þess að meta arðsemina. Helstu
kostir fóðrunar á villtum þorski eru að
hans mati: friðun á smáfiski, veruleg
aukning vaxtarhraða, jafnari og betri
gæði, minni veiðikostnaður, minna af-
rán og sjálfrán þorsks og möguleg leið
til að auka afrakstur íslandsmiða.
Draumsýn Björns
Á fiskimiðum við ísland eru fjöl-
margar fóðrunarstöðvar. Þær eru jafn-
an staösettar þar sem mikið er af
uppvaxandi þorski. Hafrannsókna-
stofnun fylgist með ástandi fisks á
hverjum stað, fylgist með fjölda fiska,
næringarástandi og raðar fóðurstöðv-
um upp í forgangsröð eftir þörf. Haf-
rannsóknastofnun pantar loðnufarma
og sendir þá þangað sem þörfin er
mest. Ferskleiki fóðursins er tryggður
með blöndun íss í loðnuna nýveidda.
Loðnuskip á fóðrunarstað setur niður
barka og siglir eftir ákveðnum línum
meðan farminum er dælt út og hljóð-
merki gefin til að laða fiskinn að.
Fóðrunarsvæðin eru opnuð fyrir
veiðum með tilliti til ástands fisksins
og eftirspurnar. Útgerðarkostnaður
lækkar vegna aukins afla á litlu svæði
en fiskverð hækkar því veiðum er stýrt
með tilliti til eftirspurnar.
Þetta sér Björn Björnsson þegar
hann skyggnist inn í framtíðina. O
Þýski flotinn minnkar
Þýski fiskiskipaflotinn hefur
minnkað úr 76.300 brúttólestum í
72.000 brl. Fækkun skipa nemur um
100 sjóförum og tæplega 29 millj-
ónum marka var á árinu varið til
þess að úrelda þennan flota. Megin-
ástæður þessa samdráttar eru lægra
verð, minni afli og hertar kröfur til
búnaðar fiskibáta með tilliti til um-
hverfisverndar.
(Fiskeri Tidende okt. 1994)
ÆGIR NÓVEMBER 1994 45