Ægir - 01.04.2000, Blaðsíða 36

UMRÆÐAN
Efnahagslögmál hafsins
Björn S.
Stefánsson
skrifar
Heimskulegt væri að ákveða fyrirfram leyfilegt heildar-
magn kindakjöts af beitaralmenningi. í umræðum um
nýtingu fiskislóða standa deilur um ráðstöfun á réttin-
um til hlutdeildar í leyfilegum heildarafla þorsks og
annars sjávarfangs af fiskislóð, sem er almenningur.
Sýnt verður, að það er jafn heimskulegt að ákveða fyrir-
fram leyfilegan heildarafla þorsks úr sjó og að ákveða
fyrirfram leyfilegt heildarmagn kindakjöts af afrétti.
Hagfræðingar, sem ráða umræðu
um nýtingu fiskislóða, hafa ekki
fjölbreytileg sjónarmið lífríkis.
Athyglin beinist að heildarafla,
ákvörðuðum fyrirfram af mönn-
um (stjórnvaldi). Þeir leggja á
ráðin hvernig ráðstafa beri (skip-
ta) réttinum til þessa afla. Fyrsta
forsendan sem þeir gefa sér, fyrir-
fram ákveðinn leyfilegur heildar-
afli, er heimskuleg og væri merki-
legt ef afleiðingin reyndist ekki
óþörf.
Lífríkið stjórnast af framboði og
eftirspurn. Framboð fæðu er tak-
markað og sveiflast, eins og allt í
lífríkinu, en eftirspurnin ræðst af
fjölda lífvera, sem sveiflast líka.
Búskapur felst í því að hafa lífver-
urnar, sem nýta á, hæfilega marg-
ar miðað við fæðuna. Hygginn
fjárbóndi heldur fjártölunni niðri
miðað við fóður. Ef hann eykur
ekki fóðuröflun stórlega, hlýtur
hann að farga flestum lömbunum,
eins og viðkomu er háttað. Þegar
fé er á fjalli, á hann ekki við sjálf-
an sig, hvernig fer um næringu
fjár hans, heldur er nýting afrétt-
arins á hendi stjórnar upprekstrar-
félags. Nýting slíks almennings
er um margt lík nýtingu fiski-
slóða, sem eru almenningur, eins
og nú skal rakið.
Samanburður á stjórn
beitaralmennings
og þorskveiða
Stjórn upprekstrarfélags þarf að
ákveða að vori, hvenær má reka á
fjall. Það ætti ekki gera fyrr en
kominn er nægur gróður, svo að
ær mjólki lömbum vel og þau
dafni.
Ferðir þorsksins verða ekki af
mannavöldum nema óbeint.
Þorskurinn fer þangað, sem æti er
að finna, og hörfar þaðan sem ekki
er æti. Menn ráða ekki göngu
þorsks; menn ráða því sem sagt
ekki hvenær og hvar þorskurinn
gengur á mið (þéttir sig), en
menn hafa áhrif á það með veiðum
og veiðiaðferðum hversu margt er
af hinum ýmsu árgöngum á mið-
unum. Að þessu leyti felst viti
borið eftirlit í þágu þorskveiða í
því að fylgjast með lífsskilyrðum
hans, sem birtast áþreifanlegast í
þrifum þorsks á ýmsum aldri, og
viti borin stjórn þorskveiða felst í
því, að veitt sé eða tortímt svo
miklu af ungum og gömlum
þorski, að næring verði til góðra

„Ferðir þorsksins verða ekki af mannavöldum nema óbeint. Þorskurinn fer þangað, sem æti er að finna, og hörfar þaðan sem ekki
er æti. Menn ráða ekki göngu þorsks; menn ráða því sem sagt ekki hvenær og hvar þorskurinn gengur á mið (þéttir sig), en
menn hafa áhrif á það með veiðum og veiðiaðferðum hversu margt er af hinum ýmsu árgöngum á miðunum."