Árbók Háskóla Íslands - 31.12.1998, Síða 25

Rannsóknir
Rannsóknir á vegum Háskóla íslands hafa byggst upp með tilvísun til þeirrar
skyldu Háskólans að vera bæði kennslu- og vísindastofnun. Það hefur verið mat
Háskólans að stunda beri rannsóknir í þeim greinum sem kenndar eru, m.a. til
að styrkja fræðilegar undirstöður kennslunnar. Rannsóknir um 400 fastráðinna
kennara við skólann eru kjarni rannsóknarstarfsemi hans. þar sem fastráðinn
kennari ver a.m.k. 40% af tíma sínum tit rannsókna.
Algengast er að meta árangur rannsókna eftir birtum ritverkum og þeim áhrifum
sem niðurstöður rannsókna hafa á verk annarra vísindamanna. Greiðslur úr
vinnumatssjóði vegna rannsókna og úthtutun úr Rannsóknasjóði gefa hins vegar
vísbendingu um umfang rannsókna. Slíka vísbendingu má sjá í töflu 1. Undir
félagsvísindi flokkast rannsóknir í félagsvísinda-, laga- og viðskipta- og hag-
fræðideild. Hugvísindi eiga við rannsóknir í heimspeki- og guðfræðideild. Til heil-
brigðisvísinda teljast rannsóknir í læknisfræði. tannlæknisfræði. tyfjafræði. hjúk-
runarfræði og sjúkraþjálfun. Undir raunvísindi falla rannsóknir í raunvísinda- og
verkfræðideitd.
Tafla 1 - Samanburður á umfangi rannsókna eftir fræðasviðum
Hug- Fétags- Heilbrigðis- Raun- Alls
vísindi vísindi vísindi vísindi
Vinnumatssjóður
Greiðslur fyrir 1997. fjötdi 69 55 46 67 237
Hlutfalt. % 29 23 20 28 100
Vinnustundir 1997. % 28 24 17 31 100
Rannsóknasjóður H.í. 1991 - 1999
Meðaltat:
Hlutur í úthlutunum 12 12 31 45 100
Meðalupphæð styrkja. þ.kr. 238 253 447 432 369
Meðatfjöldi umsókna á ári 39 36 60 89 225
Hvatning og kröfur til gæða rannsókna
Á síðasta ártug hefur verið lögð sífellt meiri áhersla á að meta gæði rannsókna
sem stundaðar eru við Háskóla íslands. Reynt erað bæta aðstöðu til rannsókna
og hvetja kennara til aukinnar virkni á þessu sviði. í fyrsta tagi hefur verið tekið
upp hvetjandi framgangskerfi fyrir kennara og sérfræðinga, sem byggir á árangri
í rannsóknum. í öðru lagi er fé til rannsókna að hluta tit dreift á grundvetli árang-
urs í rannsóknum og verða menn að keppa um styrki úr sjóðum. Rannsókna-
tengdir sjóðir Háskólans veita styrki eftir umsóknum til rannsóknarverkefna og
tækjakaupa eða greiða sérstaka umbun að undangengnu mati á ritverkum
háskólamanna.
Vísindanefnd og rannsóknasvið
Hlutverk vísindanefndar háskótaráðs er að stuðta að markvissri rannsóknastarf-
semi í Háskóla íslands og standa fyrir umræðu um eðli og virkni rannsókna.
Hetstu verkefni nefndarinnar eru:
• Stjórn Rannsóknasjóðs Háskólans.
• Að hatda skrá um rannsóknir við Háskótann.
• Langtímaáætlanir um rannsóknir og bættar aðstæður til rannsókna í deildum
og stofnunum.
• Að stuðta að skiputegri umræðu um rannsóknir.
• Önnur mál sem rektor eða háskólaráð kunna að fela nefndinni.
Htutverk rannsóknasviðs er að annast mátefni Háskótans er lúta að rannsóknum,
stuðla að samstarfi á milli deilda og stofnana á vettvangi rannsókna. veita starfs-
mönnum og öðrum aðstoð um málefni er varða rannsóknir og hafa umsjón með
sjóðum er tengjast rannsóknum við skólann.
Rannsóknasjóður
Af sjóðum innan Háskólans má fyrst nefna Rannsóknasjóð Háskóta íslands. en
vísindanefnd háskólaráðs fer með stjórn hans. Úr Rannsóknasjóði geta kennarar
og sérfræðingar fengið styrki til vel skilgreindra verkefna. ef þau teljast hafa