Árbók Háskóla Íslands - 31.12.1998, Qupperneq 97

Raunvísindastofnun
Raunvísindastofnun Háskólans ersjálfstæð rannsóknarstofnun innan Háskóla
íslands og starfar samkvæmt reglugerð. Á stofnuninni fara fram undirstöðurann-
sóknir í raunvísindum öðrum en líffræði. Þær hafa það markmið að afla nýrrar
þekkingar. miðla fræðilegum nýjungum og efla rannsóknir og kennslu.
Niðurstöðum rannsókna er komið á framfæri í tímaritsgreinum. bókarköflum og
skýrslum eða í erindum á ráðstefnum og fyrirlestrum fyrir almenning. Stofnunin
hefur víðtækt samstarf við aðrar innlendar og erlendar rannsóknarstofnanir. Þá
veitir hún fjölþætta ráðgjöf og þjónustu aðilum utan Háskólans. Starfsemi Raun-
vísindastofnunar Háskólans erfjármögnuð með ríkisframlagi. 167 m.kr.. og
sértekjum, 121 m.kr.
Við stofnunina starfa sérfræðingar, tæknimenn og skrifstofufólk. Þá hafa kenn-
arar raunvísindadeildar. aðrir en líffræðingar. rannsóknaraðstöðu við stofnunina.
Stofnunin skiptist í rannsóknastofur eftir fræðasviðum og er gerð grein fyrir starf-
semi þeirra hér á eftir. Stjórn Raunvísindastofnunar skipa 8 menn, formaður, for-
stöðumenn sex rannsóknastofa. eðtisfræðistofu. efnafræðistofu. jarðfræðistofu.
jarðeðlisfræðistofu. reiknifræðistofu og stærðfræðistofu. og einn fulltrúi starfs-
manna. Framkvæmdastjóri er ritari stjórnar. Alls störfuðu 156 manns við stofnun-
ina á árinu: 47 kennarar með rannsóknaraðstöðu. 31 sérfræðingur, 36 rann-
sóknarmenn. 36 sumarstúdentar. 6 skrifstofumenn og 2 á verkstæði. Stöðugildi
skv. fjárlögum við stjórnsýslu voru 8 og stöðugildi við rannsóknir voru 38.
Itarlegri upplýsingar er að fá á heimasíðu stofnunarinnan www.raunvis.hi.is.
Eðlisfræðistofa
Árið 1998 var eðlisfræðistofa rannsóknavettvangur tíu kennara við raunvísinda-
deild. auk fjögurra sérfræðinga og þriggja tæknimanna við Raunvísindastofnun.
Einnig störfuðu þrír verkefnaráðnir sérfræðingar og tveir verkefnaráðnir tækni-
menn á stofunni. Stúdentar í rannsóknanámi árið 1998 voru átta. þar af tveir í
doktorsnámi við erlenda háskóla en hinir í meistaranámi við Háskóla Islands. Þá
unnu tveir erlendir gistivísindamenn við eðlisfræðistofu hluta ársins. þeir dr.
Andrei Manolescu frá Búkarest og dr. Christoph Steineback frá Hamborg. Alls
voru því rúmlega 30 manns við rannsóknartengd störf á eðlisfræðistofu árið 1998.
auk um tíu sumarstúdenta.
(tarlega upptalningu rannsóknarverkefna og ritverka stofufélaga má finna á
heimasíðu eðlisfræðistofu á slóðinni http://www.raunvis.hi.is/Edlisfr/Edlisfr.html.
Eðlisfræðistofa heldur vikulega fundi sem auglýstireru á Netinu og meðalstúd-
enta. Þar eru rannsóknir ræddar á aðgengilegan hátt og erlendum gestum boðið
að halda erindi.
Þá tók fjöldi stofumanna og sumarstúdenta þeirra þátt í hinum umfangsmiklu
Ólympíuleikum í eðlisfræði sem haldnir voru í Reykjavík sumarið 1998.
Nýr sérfræðingur, dr. Sveinn Ólafsson. tók tit starfa á árinu. Rannsóknir hans eru
á sviði eðlisfræði þéttefnis. Sveinn hafði með sér dýr rannsóknartæki sem
Háskólinn í Linköping hafði gefið honum að miklum hluta. Einnig styrkti Rannís
veglega uppbyggingu hans og dr. Jóns Tómasar Guðmundssonar í þunnhimnu-
ræktun með segulspætun. Þá hlaut dr. Djeltoul Seghier framgang í starf fræði-
manns í upphafi árs. Elsti starfsmaður eðlisfræðistofu Páll Theodórsson lét form-
lega af störfum á árinu 1998 en hann hafði þá unnið í fjóra áratugi á Raunvísinda-
stofnun og forverum hennar. Páll mun þó halda rannsóknum sínum við stofuna
ótrauður áfram en hér að neðan verða rannsóknum hans gerð nánari skil.
Mælingar á mjög veikum geislavirkum sýnum í
Hvalfjarðargöngum
Á eðlisfræðistofu hefur um áratuga skeið verið unnið að endurbótum á tækni til
að mæla mjög veik geislavirk sýni. Reynsla af þessu starfi var kveikjan að bók
sem Páll Theodórsson skrifaði um tæknina. Measurement of Weak Radioactivity.
sem var gefin út í árslok 1996 af World Scientific. Greining á fjölmörgum eldri
erlendum mælingum sem unnin var við ritun bókarinnar sýndi að bæta mætti
vökvasindurkerfi veikgeislamælinga ef geislamengun í hlutum þessara kerfa væri