Dýraverndarinn - 01.12.1959, Side 3

að mega fylgjast með þróun lífsins frá dropóttu
eggi til vængjaðs loftfara — með öllum þeim
margvislegu tilbrigðum harms og gleði, slysa og
dásemda, sem þeirri þróun fylgja . . . Og — hve
oft mundi ekki hugur hinnar eldri kynslóðar
hvarfla til þeirra tima, þá er árstíð gróandans
beitti hörku í stað mildi og sultur var í landi, en
egg úr hreiðri og fiskur úr vatni veitti æsku Mý-
vatnssveitar holla og hressandi næringu, — því
að svo gott sem hunang draup af mosaþembum
hraunsins á nesjum og i víkum — og upp um
helkynjaðan vorísinn skaut glitrandi blessun
bleikjunnar.
Hvort mundi svo ekki mega treysta því, að Mý-
vetningar sjálfir reynist sitt náttúruverndarráð,
að þeir muni nú taka sig til, þegar annir minnka,
og koma sér saman um aðgerðir, sem stemmi að
ósi þá elfu dauða og eyðingar, sem nú ógnar
hinu ómetanlega og óbætanlega fuglalífi við Mý-
vatn og á þvi — og ef til vill líka gullfiskunum
í hinu gróðurríka djúpi?
Nýtt og gamalt
Það hefur reynzt æðimargt, sem hugvit manns-
ins hefur fundið upp til hagræðis og aukins arðs,
en orðið lífinu og vexti þess og viðgangi ógnun
og jafnvel háski. Sú hefur til dæmis orðið raunin
um ýmis hin stórvirku veiðitæki, sem upp hafa
verið fundin og sívaxandi tækni síðustu manns-
aldra hefur þróað til hinnar furðulegustu virkni.
Þau hafa gengið nær og nær stofni dýralifsins á
láði og legi, og nú er svo komið, að samtímis þvi
að hinar mönnuðustu þjóðir heims kappkosta að
draga úr sjúkdómum og manndauða með því að
bæta heilbrigðishætti og lífsskilyrði frumstæðra
þjóða og mannfjölgunin verður örari með hverju
árinu sem líður, spá spekingar mannkyninu sulti,
úrkynjun, hruni menningar og jafnvel felli i ekki
órafjarlægri framtíð.
Eitt af þessum tækjum er nælonnetið. Vissulega
gaf það mörgum áhugasömum veiðimanni og þá
ekki siður gámum fjármagns og gróðahyggju
glæstar vonir um vaxandi feng og arð, og þær
vonir hafa rætzt svo fullkomlega, að trúnaðar-
menn sjálfra Sameinuðu þjóðanna eru nú teknir
að brjóta heilann um, hvort mótleikir muni finn-
anlegir gegn þeim eyðingarvoða, sem þeim fylgir.
Um aldir hafa Mývetningar gengið eggver sín
á vori hverju. En jafnvel ekki ógnir harðindanna
hafa unnið þann bug á hrifni þeirra af hinu óvið-
jafnanlega fuglalífi og fyrirhyggju þeirra fyrir
framtíðinni, að þeir hafi freistazt til að gerast
stórtækir um of. Og úr þeirra hópi og annarra
Þingeyinga heyrðust einna áhrifaríkastar raddir
til vakningar, þegar nýtir menn og vitrir hófust
handa um að vekja samvizku íslenzku þjóðar-
innar til dýraverndar. Einnig hafa þeir um alda-
raðir veitt hinn fræga Mývatnssilung. Hann er
veiddur bæði á dorg og í net'— og á öllum tímum
árs, en enginn hafði mergð af netum, og hver
einstakur komst ekki ýkjalangt til fanga á lítilli
og oft lélegri fleytu, sem aðeins var knúin afli
vinnuþjálfaðra arma og axla. Veiðitækni og sam-
göngutregða hamlaði því, að sölugróði fengi freist-
að til ofveiði, og eins var það, að þótt ekki yrði
hjá því komizt, að einn og einn andarungi biði
bana í silunganeti, var þar engin vá búin hinu
heillandi og nytjaríka fuglalifi vatnsins og þess
furðustranda.
En nú er um skipt.
Hin tækniþróaða vél Loka sálaða
Nú er svo komið, að mikinn hluta ársins geta
Mývetningar flutt á markað hið eftirsótta hnoss-
gæti Mývatnssilunginn. Ekki þarf annað en koma
í Mývatnssveit og svipast um á býlunum til að
sjá, að þar búa duglegir menn og framtakssamir,
sem þrátt fyrir „bókadrauminn, böguglauminn“
eru allt í senn: hagsýnir, smekkvísir og kapp-
samir. Og eins og hjá þeim íslendingum, sem
sjóinn stunda, hafa auðvitað vaxandi möguleikar
á veiði og arði vakið hjá Mývetningum kapp, svo
að sérhver búandi mundi hafa ærna tilhneigingu
til að gera sinn hlut í veiði og verðmætum sem
mestan. Þeir hafa þvi aflað sér vélbáta, svo að
þeir þurfi ekki lengur að sækja „stutt til fanga“,
heldur geti leitað hinna fengsælustu miða. Þeir
hafa og dregið að sér mikinn fjölda neta, hnýta
ekki nokkra netstubba heima, svo sem áður fyrr-
um — úr feysknu efni og tiltölulega lítið veiðnu,
heldur kaupa nælonnetin, sem litt eru sýnileg í
vatninu og aldrei fúna, hve lengi, sem þau liggja,
verða ,,drauganet“, þegar þau hafa tapazt, halda
áfram að veiða, þótt enginn hirði um þau eða
DÝRAVERNDARINN
83