Dýraverndarinn - 01.06.1930, Qupperneq 7

DÝRAVERNDARINN
21
Nú er á enda skeiðið skundað,
skilja hljóta vegamótin ....
Gæðing þýðan græt eg hljóður
með göfgri þökk af huga klökkum.
Finn eg vel að enginn annar
eins hefir dugað .... Sízt skal bugast:
attur munum við heilir hittast
hinum megin á góðum vegi!
Páll Guðmundsson,
Hjálmsstöðum.
Bleikur.
Þegar eg flutti alfarinn til Reykjavíkur árið 1881,
settist eg að hjá mági mínum, Sigfúsi Eymunds-
syni, ljósmyndara. Hann hafði mikið yndi af góð-
um hestum, þótt ekki væri hann reiðmaður að sama
skapi. Þó fann hann jafnan i því efni, sem öðru,
hvort að honum sneri handarbak eða lófi, eða með
öðrum orðum : hann kunni að meta ágæti hesta sinna
og sýndi altaf mikla leikni, er hann greip þá til
kostanna.
Þegar eg kom til Sigfúsar, átti hann, ásamt fleiri
gæðingum, lítinn hest bleikan, er hann hafði keypt
fyrir mörgum árum norðan úr Skagafirði af Birni
í Hjaltastaðahvammi, föður frú Kristínar Simonar-
son, sem lengi átti he'ima hér í bæ, en nú er ný-
lega látin.
Bleikur var að ýmsu leyti einkennilegur í hátt-
um sínum, vitur með afbrigðum, og kostirnir að
sama skapi, enda mun óhætt að telja að hann hafi
verið með allra beztu og snjöllustu gæðingum, er
þá voru hér uppi. Fjörið afarmikið og skjótleiki á
skeiði eða stökki, talsvert meira en í meðallagi. En
tölt hafði hann ekki, enda var sá gangur fágætur í
þá daga.*)
*) Eg ætla að nota tældfærið og minnast lítilsháttar á
töltið hérna neðanmáls.
Það var sumarið 1882 að eg kyntist þeim gangi fyrst.
Þá fór eg landveg norður á Akureyri, og eftir þá ferð
sekti eg tölt. Eg varð samferða um stund í Skagafirði s.r.
Jakobi Benediktssyni, sem þá var prestur á Miklabæ. Var
sr. Jakob, eins og oftar, vel ríðandi, hafði tvo úrvalsgæð-
inga og voru báðir töltgengir. Töltið nefndi þá sr. Jakob
ýmist ytidisspor eða hýruspor. Man eg enn hvað heslar þess-
Eg sagði áðan að Bleikur hefði í roörgu verið
einkennilegur, og skal eg þá reyna að færa sönnur
á það og tína það helzta til, er eg man um hann og
einkennilegt þótti.
Vísu lærði eg fyrir nokkurum árurn, sem mér
finst að getað hefði verið kveðin um Bleik. Hún
er svona:
„Farðu vel með folann minn,
fæstum reynist þægur;
hann er eins og heimurinn
hrekkjóttur og slægur.“
Bleikur var styggur, beit og sló og hafði oft alt
ilt á hornum sér þegar átti að handsama hann. Þó
sýndi hann sig í engu sliku við húsbónda sinn, en
hinsvegar geri eg ráð fyrir, að hann hefði aldrei
látið Sigfús ná sér úti á víðavangi, enda reyndi
karlinn það ekki. Það kom á mig og fleiri unglinga
að sækja Bleik og ná honum, og gekk það inis-
jafnlega vel.
Aldrei kunni Bleikur við sig undir söðli, var
þá latur og treggengur, brá fyrir sig brokki, skifti
um gang og jafnvel víxlaði, sem hann annars aldrei
gerði, enda sóttust konur litið eftir honum til reið-
ar. Þegar hann stóð í hlaði, söðlaður, hengdi hann
niður höfuðið ólundarlegur, og gat þá engum ókunn-
ugum komið til hugar, að þar væri um afburða
gæðing að ræða.
Yfir höfuð gerði hann sér mannamun og var sér-
staklega ódæll og óráðþæginn við alla ókunnuga,
svo að erfitt var fyrir þá að koma nokkuru tauti
við hann; hljóp hann þá stundum með þá út úr
götunni og hafði ýmsa aðra hrekki i frammi. En
þegar menn fóru að kynnast honum var annað uppi
á teningnum. Þá komu kostirnir í ljós, og þeir voru
bæði miklir og marghliða, og þá sýndi hann aldrei
annað en það, sem hvern gæðing má prýða.
Það tíðkaðist þá á sumrum, eins og nú, að þeir
:r fóru tignarlega undir á vaðandi töltinu. Frá þeim tima
fór eg að leggja mig eftir þessum gangi, og hefi jafnan
síðan æft hesta mína við hann, enda lield eg að mér sé
óhætt að segja, að' eg hafi verið einna fyrstur hér sunnan-
lands, sem æfði hesta við tölt. Þó munu þeir Daníel Bern-
. öft bakarameistari, Þorvaldur lögregluþjónn og Þorgrímur
Guðmundsen, kennari og fylgdarmaður, hafa byrjað um
líkt leyti að æfa gæðinga sína við tölt.
Annars þektu menn áður apalgang og apalgcnga hesta, en
þeir voru aðeins fáir og sjálfráðir með öllu, en sá gangur
var tölt og þeirrar tegundar, sem nú er bezt talið. D. D.