Dýraverndarinn - 01.07.1965, Blaðsíða 3

,,Þegar loksins likaminn leggst að köldum baðmi, kýs ég
að vera, kisi minn, köttur i meyjarfaðmi.“
blágrýti. Á vegi okkar varð fjöldi grasa og jafnvel
fagurra blómjurta, sem við vissum ekki á nein heiti,
og á lífsháttum )>eirra og lífsskilyrðum kunnum við
næsta lítil skil og fengum ekki úr bætt, þó að við
spyrðtim. En hins vegar hafði fólk unað af blóm-
um og bar virðingu fyrir rétti þeirra lil lífsins.
„Gáðtt að þér, stígðu ekki ofan á blessað blómið!“
sögðu gjarnan þeir fullorðnu við barnið. Eða:
„Vertu ekki að slíta upp blómin til einskis gagns!“
Aftur á móti kunni fólkið nafn á öllum fuglum, og
smáfuglar og vaðfuglar voru friðhelgir — og þá ekki
síður hreiður þeirra. Ég þekkti heldur ekki til þess,
að fuglaveiðar væru stundaðar til skemmtunar.
Hins vegar var það þannig í mínum átthögum, að
margir áttu þess lítinn kost að leggja til heimilis
kjöt af húsdýrum, og svo var þá veiðimennska mik-
ið stunduð, en aðeins skotnir þeir fttglar, sem eitt-
hvert verulegt búsílag þótti í, og menn áttu góðar
byssur og vortt limar skyttur.
3.
Mikið yndi höfðum við börnin af að hyggja að
háttum fttgla, refa og sela, athuga um hreiður fugl-
anna og fylgjast með því, hvenær ungar kæmu úr
eggjum — og gefa þeim og gleðjast yfir hversu þeim
fór fram, einnig hyggja að ferðum þeirra, þegar þeir
voru orðnir fleygir. Aðeins tvær tegundir fugla voru
taldar dálítið viðsjálar. Önnur var svartbakurinn.
Hann þótti okkur fallegur og tignarlegur fugl, og
mikið fannst okkur varið í að horfa á hann stýra
rauðmaga að landi. Hann hafði þá klær fastar í bak-
inu á fiskinum, hélt sér á lofti með því að baða
vængjunum og stýrði síðan fiskinum upp á flúð.
Aldrei át hann annað af rauðmaganum en lifrina.
Svo tók hrafninn við og snæddi það, sem eftir var.
Nóg var af rauðmaga þarna á miðunum, svo að
svartbaknum reiknaðist ekki veiðiskapur hans til
syndar.
Aftur á móti þótti hitt meinlegt, að þegar faðir
okkar var að læðast að sel, sem lá á steini, flaug
svartbakurinn yfir hvorum tveggja og gaf frá sér
einkennilegt viðvörunarhljóð, og ef selurinn var
ekki sérlega andvaralaus, lét hann sér þessa við-
vörun að kenningu verða. Aldrei tók svartbakurinn
lömb þar vestra á þeim árum, og ekki varð ég þess
vís, að hann rændi hreiður. Eitt vor kom það fyrir,
að krummi, sem átti hreiður í klettastandi upp af
beitarhúsum föður míns, tók upp á að drepa lömb,
og þá var steypt undan honum. Var það almæli
vestra, að ekki þyrfti annað en eyðileggja egg
krumma til þess að hann hætti lambadrápi. Ekki
varð ég þess vís, að krummi stæli eggjum fugla. En
vel rná vera, að hann hafi leitað fanga í mávavarpi
i svokölluðu Fuglbergi. Þar urpu hvítmávar hundr-
uðum eða jafnvel þúsundum saman, og þangað
komst enginn maður til fanga, en oft sáum við
bræður, að hrafnar voru þar á sveimi. Hraíninn var
okkur annars til mikillar skemmtunar. Hann var
spaugilega hrekkjóttur og ertinn, bæði við okkur
bræður og eins hundana, sem áttu í sífelldum erj-
um við hann, honum til ánægju en þeim til sárrar
gremju. Var hlálegt að sjá, hve þeir urðu stundum
sneyptir út af óförum sínum.
Svo voru það húsdýrin, kettir, hundar, kindur,
kýr og hestar. Allt voru þetta í rauninni meiri fé-
lagar okkar barnanna heldur en fólkið, og það
kom af sjálfu sér, að við tókum eftir háttum þess-
ara dýra, sérkennum þeirra og öllu því, sem frá okk-
ar sjónarmiði vitnaði um vitsmuni og beinlínis
sjálfstæða hugsun. Ég held, að okkur hefði öllum
komið kynlega fyrir sú fullyrðing náttúrufræðinga,
ef við hefðum heyrt um hana eða séð hennar getið
í bókum, að dýrin hugsuðu alls ekki, enda er nú svo
komið, að nýjar rannsóknir þykja hafa sannað, að
alþýða manna, en ekki hinir lærðu menn, hafi haft
rétt fyrir sér í þessum efnum.
4.
Lengi vel var atvinnuháttum þannig hagað í sveit-
unum að sumrinu, að á hverju heimili var unnt að
hafa margvíslegt gagn af krökkum á aldrinum frá
DÝRAVERNDARINN
53