Sumargjöfin - 22.04.1926, Blaðsíða 10

10
SUMARGJÖFIN
var kosinn dómari við hann. Hann gat komið
á ýmsum lögum, er studdu að velferð barna
og vernduði rjett þeirra. Hann háði langa og
harða baráttu gegn barnaþrælkun. Nú er
hún lögbönnuð í flestum menningarríkjum og
barna dómstólar óðfluga að breiðast út.
Þeir hafa t. d. verið teknir upp í öllum
Bandaríkjunum nema tveimur: Maine og
Wyoming. en í báðum þeim ríkjum býr fólk -
ið mest í sveitum, mjög lítið í borgum. Þá
hafa þeir og breiðst út um breska ríkið
mest alt, sem tekur yfir n. 1. fjórðung fólks
og landa. Sömuleiðis Rússaveldi, sem nær
yfir helming Norðurálfu, Frakkland, Spán,
Holland og Belgíu, Austurríki og Ungverja-
land og Svissland.
Siðabótarheimili.
Siðabótarheimili (Reformatories) nefnast
nýtýsku betrunarhús. Þangað eru þeir sendir,
sem þykja of ungir, til þess að fara í venju-
leg hegningarhús. Fyrst voru aðeins sendir
þangað menn innan 16 ára. Nú er sumstað-
ar farið að senda þangað menn innan 30
ára, en einkum er það gert við fyrsta brot.
Eitt hið elsta siðabótarheimili er í Elmíra í
New Vork ríki. Það var stofnað 1869. Hug-
myndin var þó ekki ný. í Valensíu á Spáni,
var t. d. stofnað siðabótarheimili árið 1835,
og þótti mjög gott.
Árið 1905 höfðu verið í Elmíra 14639
fangar, 800/0 þeirra höfðu orðið góðir borg-
arar, og aldrei komið aftur fyrir dómstól.
Samkvæmt lögum New Vork ríkis, má senda
hvern karlmann 16—30 ára, sem sekur hefir
orðið um lögbrot — til Elmíra, hafi hann
ekki áður orðið uppvís að glæp. Dómarinn
má ekki ákveða, hve lengi afbrotamaðurinn
skuli vera þar, því ráða yfirmenn siðabótar-
heimilisins. Þeir geta leyft manni að fara
burtu af heimilinu um tíma, en strangt eftir-
lit er með hverjum manni, uns hann er út-
skrifaður, en það er gert, þegar menn þykj-
ast vissir um, að hann muni framvegis lifa
heiðarlegu lífi. Heimilið líkist fremur skóla
en fangelsi. Þar er öllum kend bókfræði og
einhver handiðn. 30 iðngreinar eru kendar.
Hver maður er vaninn á reglusemi, hrein-
læti og háttprýði. Heræfingar hafa lengi ver-
ið kendar, og þótt bera góðan árangur.
Föngunum er flokkað, eftir háttprýði þeirra
og allri framkomu, og hefir hver flokkur
vissan einkennisbúning. Sje fanginn búinn að
vera heilt ár á heimilinu og virðist hafa ein-
lægan vilja á að vanda breytni sína, þá er
honum gefið brottfararleyfi um tíma. Næstu
sex mánuðina er hann undir nákvæmu eftir-
liti. Hallist hann þá inn á fyrri glæpabraut
sína, fer hann á siðabótarheimilið'aftur. Til
er sjerstök vistráðninganefnd, sem útvegar
hverjum manni fasta atvinnu, jafnskjótt og
hann útskrifast frá Elmíra. Það er gert til
þess, að skortur og iðjuleysi brjóti ekki nið-
ur það, sem bygt hefir verið upp.
Mörg önnur ríki hafa stofnað samskonar
heimili og í Elmíra. Sum þeirra leggja nieiri
stund á iðnnám. T. d. er eitt í Jeffersonville
i Indíana. Þar er hverjum nemanda greitt
dagkaup, 45 cents í neðri deildum, og 55 c.
í þeim efri. Þar eins og í Elmíra er aðalá-
herslan lögð á siðferðilegan, líkamlegan og
andlegan þroska, sem fæst með reglubundnu
lífi, fullu af starfi leik og námi.
Á öllurn þessum heimilum er reynt að
láta sanngjarna umbun fylgja góðri framkomu,
og hið gagnstæða, þar sem það á við. Með
því er vakin hvöt til þess, að leggja sig fram
svo sem unt er. Á siðbótarskólanum í Indí-
ana fær t. d. enginn maður að útskrifast
nema hann hafi aflað sjer 5000 vinninga. í
skrifstofu heimilisins á hver maður sinn
reikning, og er gert upp að kvöldi hvers
dags. Hver sá er komið hefir fram óaðfinn-
anlega allan daginn, fær 10 vinninga. En
svo dregst aftur frá þeim vinningum, sem
þegar eru fengnir, hve lítið sem brotið er á
móti einhverri af heimilisreglunum.
Þetta minnir mig á sanna sögu af dreng,