Sumargjöfin - 22.04.1926, Blaðsíða 12

SUMARG jÖFIN
Í2
hann. Gamla hugmvndin: »auga fyrir auga
og tönn fyrir tönn,« er þar úr sögunni. Spurn-
ingin er þar ekki, hve mikið á að hegna
þessum afbrotamanm, heldur hvað er hægt
að gera fyrir hann, svo að hann fremji engan
glæp framar og aldrei þurfi að refsa* honum.
Fyrst kemur hann fyrir barnadómstólinn.
Þar er jafnan eitthvað af konum. Það hefir
að sönnu mætt mikilli mótspyrnu, vegna þess,
að ekki væri ávalt hægt að fá til þess lög-
lærðar konur. Reynslan hefir nú sigrað þessa
mótspyrnu og sýnt, að það er ekki Iögfræði,
sem mest er þörf á, heldur samúð og mann-
þekking. Við þennan barnadómsfól er mjög
oft sálarfræðingur og læknir. Þar er enginn
í einkennisbúningi og enginn strangleiki venju-
legra rjettarhalda, heldur er alt gert þar sem
allra heimilislegast.
Það sem er nú gert fyrst og fremst, er að
reyna að uppgötva orsök afbrotanna, því að
hún er að eins örsjaldan meðfædd glæpa-
hneigð, oftast er hennar að leita í utanað-
komandi áhrifum. Þar sem þetta hefir verið
mest og best rannsakað, ætla menn að or-
sökin sje oftast fátækt, skortur á trúarlegri
og siðferðilegri fræðslu, slæmur fjelagsskapur,
ill vinnuaðbúð, þröng og ill húsakynni og
ýmis konar líkamleg veiklun og sjúkdómar.
Þetta eru alt fóstrur og foreldri barnaglæp-
anna, sem mætti að miklu leyti uppræta, ef
þjóðfjelagið hefði sterkan vilja á því.
Sú orsökin, sem ltklega er langalgengust,
er slæmt heimilislíf, skortur á ást og alúð og
föður- og móður-legri umhyggju.
Þegar búið er að finna orsökina að afbrot-
inu, er reynt að uppræta hana.
Þetta ástand á sjer einkum stað í borgum.
Einn maður er settur yfir borg eða borgar-
hluta. Honum er launað svo, að hann getur
helgað allan tímann þessu starfi. Hann skiftir
borginni í smáhverfi og fær einn sjálfboða-
liða, til þess að vera yfir hverju hverfi. Þannig
hefir einn yfirmaður oft um 30 sjálfboðaliða
í þjónustu sinni. Hver sjálfboðaliði hefir alt
að 50 börn, til þess að sjá um. Hann reynist
þeim vinur og ráðunautur, sem vakir yfir vel-
ferð þeirra og reynir að hjálpa þeim, til þess
að leggja grundvöll að heilbrigðu og ham-
ingjusömu lífi. Mjög oft eru þessi börn mun-
aðarlaus, og þá kemur þeim svo vel að eiga
þarna traust og athvarf. Það kemur fyrir, að
þessi veslings börn eru frá góðum heimilum,
sem hefir þó að einhverju leyti misheppnast
uppeldið. Þá leitar' eftirlitsmaðurinn að or-
sökinni að ólaginu og reynir að ná samvinnu
við heimilið og leggja því góð ráð.
Þessum eftirlitsmönnum finst það mikill sig-
ur, ef þeir geta fundið eitthvað gott og fag-
urt, sem barnið fær áhuga á. Þeir hjálpa því
til að beina athygli að því. Þannig fyllist líf
þess af heilbrigðri starfsgleði, svo að annað
kemst þar ekki fyrir. Þetta er alt af besta
aðferðin, til þess að bæta mennina.
Þeirri reglu er jafnan fylgt, að hafa barnið
kyrt á heimili sínu, svo framarlega, sem þess
er nokkur kostur. Auðvitað eru þess dæmi,
að heimilið sjálft er orsök í afbrotum barns-
ins, beinlínis eða óbeinlínis. Þá þarf að taka
það að heiman. Er því þá komið fyrir á
góðu heimili eða sett á stofnun, þá sem best
hentar. En það fer eftir orsök afbrotanna.
Sálfræðingurinn prófar vitið, læknirinn lík-
amann og aðrir umhverfi barnsins. Menn reyna
að ná trausti barnsins og tala við það, og
komast þannig að orsökinni.
Nýlega hefir verið safnað skýrslum um alt
England og áliti manna um það, hvað best
henti, hvaða aðferð reynist þessum veslings
börnum heilladrýgst. Og svörin eru einkenni-
lega samhljóða um alt landið. Allir virðast
treysta þessari eftirlitsaðferð best. Skýrslurnar
sýna og sömu niðurstöðu. Þar sem þetta fyrir-
komulag er vel á veg komið, virðast um 940/o
læknast og láta af löstum sínum, að eins um
6 af hundraði koma aftur fyrir dómstólana.
Þettu fyrirkomulag er tiltölulega nýtt á Eng-
landi og ekki komið á svipað því alstaðar.
því verður samanburðurinn auðveldari. Að-