Dvöl - 31.12.1935, Blaðsíða 21

31. des. 1935
D V
Ö L
21
ast hinn græni litur grassins. Ef
blandað er saman rauðum og gul-
um fæst hinn gullni litur appcl-
sínunnar. Ef blandað' er saman
rauðum og bláum fæst hinn djúpi
litur fjólunnar, og svona mætti
halda endalaust áfram.
Blöð trjánna eru græn. Iiinn
græni litur stafar af efni, sem
heitir clorophyll og er það eitt af
líffærum plantnanna til þess að
vinna kraft úr sólargeisiunum.
Auk hins græna clorophyll efnis
eru líka í blöðum trjánna Ijósgul-
ir sykurlitir. Þegar haustar hverf-
ur clorophyll efnið úr blöðunum
og hinir daufari litir, sem það yf-
irskyggði koma þá í Ijós, og
stundum verða blöðin næstum því
hárauð, sem stafar af of miklu
sykurinnihaldi, eða meira en tréð
hefir með að gera.
Litir blóma geta einnig stafað
af geislabrotum og án allra lit-
fruma. Þannig er það með hinn
hvíta lit liljunnar. Hann stafar
af örsmáum loftbólum, sem eru
í raunverulega gegnsæju eða lit-
lausu efni. Sama er að segja um
hinn hvíta lit snjókornanna, um
íjaðrir álftarinnar og fax sjávar-
aldanna.
En hvaðan koma þá hin dular-
fullu efni, sem skreyta fjaðrir lit-
sterkra fugla, svo sem dúfnanna,
vængfjaðrir andarsteggja og stél
páfuglsins? Svarið er, að hér sé
heldur ekki um litfrumur að
ræða. Fjaðrir þessara fugla eru
raunverulega að mestu litlausar,
en þær eru þaktar örfínni, gegn-
særri himnu, sem endurkastar
nokkrum hluta ljósgeislanna, en
nokkur hluti þeirra fer í gegnum
hana og endurkastast frá innra
laginu. Ljósbylgjurnar, sem fara í
gegnum liimnuna endurkastast
örlítið seinna en hinar og valda
truflunum þannig, að þær deyfa
ljósöldur vissra lita og þar með
raska litahlutföllum hins hvíta
ljóss og framleiða önnur litáhrif.
Litbrigði perla og skelja stafa af
sömu ástæðum, en hvortveggja
cru samansett af þunnum himn-
um með loftlögum á milli.
Endurkast s-ljósgeisla frá smá-
ögnum gufuhvolfsins setur lit
sinn á loftið og það er blátt
vegna þess að bláar ljósöldur eru
mjög stuttar og agnirnar verða af
þeim ástæðum frekar í vegi
þeirra en annara litgeisla af meiri
bylgjulengd.
Einu sinni var gömul „t'röken“
í heimsókn hjá bróður sínum uppi
í sveit.
Einn morgun sá lítil dóttir bónda,
frænku sína vera að slíta hár úr
höfði sínu.
— Hvað ertu að gera frænka,
spurði barnið undrandi.
— Ég er að slita gráu hárin úr
höfðinu á mér, svaraði frænkan.
— Hví slíturðu ekki heldur þau
svörtu, þau eru miklu færri, spurði
barnið sakleysislega.