Melkorka - 01.03.1960, Page 12

Elisabct
Eiriksdóttir,
formaður
Verkakvennafel.
Einingar
á Akureyri.
um hin lagalegu réttindi sem þær hafa hlot-
ið og auka þau sem þær mega.
Þegar hér er komið sögu hefur konan á
Islandi sama rétt til menntunar og embætta
sem karlar, en liún þarf þar miklu meira til
að kosta en karlar því hún hefur helmingi
lægri laun við sumarvinnu meðan á náms-
tímanum stendur, og er þar tvímælalaust
að leita ástæðunnar fyrir því hve fáar stúlk-
ur leggja fyrir sig langskólanám.
A kreppuárunum ríkti mikið atvinnu-
leysi hér á landi, konur gengu til allra
þeirra starfa sem völ var á, en ævinlega
gegn helmingi lægri launum en karlar. Þó
kona liefði sömu menntun og bæði ynnu
sömu vinnu voru laun konunnar helmingi
lægri. Krafan um sömu laun fyrir sömu
vinnu varð æ liáværari og fyrir henni er
barizt enn í dag. 1932 var þvottakvenna-
félagið Freyja stofnað og sama ár A.S.B. og
starfsstúlknafélagið Sókn 1934. Þessi félög
gættu hagsmuna meðlima sinna hvert á
sínu sérsviði og voru nauðsyn á þessum
tíma. Þróunin lilýtur þó að ganga í þá átt
að öll þessi mörgu smáu félög sameinist í
eitt allsherjar verkamannafélag eða sam-
band sem inn á við skiptist í deildir, en
rekur sameiginlega kjarabaráttu út á við.
Stöðug varðstaða kvenna um það sem
áunnizt hefur er einkennandi fyrir tímana
fram að síðustu heimsstyrjöld. Nýr þáttur
liefst þegar landið var hernumið 10. maí
1940. Þá leitast konur við að standa vörð
um varðveizlu íslenzkrar menningar og
berjast gegn spillingo hernámsins.
Árið 1942 kemur ung kona lieim frá há-
skólanámi í Svíþjóð, Rannveig Kristjáns-
dóttir, lét hún fljótt að sér kveða í kvenna-
samtökunum, var mikill fengur að henni
því hrm flutti með sér hressandi nýbreytni
í félagslegu starfi og munu seint verða met-
in störf hennar og álu if. Hún veitti nýjum
straumum í jafnréttisbaráttuna, gerðist rit-
stjóri kvennasíðu Þjóðviljans, var ágætis
fyrirlesari, flutti fjölda útvarpserinda, var
fyrsti heimilisráðunautur Kvenfélagasam-
bands íslands og kynntist konum um allt
land og áhrifa hennar gætti víða. 1. maí
1944 hóf Melkorka göngu sína, fyrsta tíma-
rit kvenna á íslandi. Ritstjóri var Rannveig
Kristjánsdóttir. í grein er luin nefnir: Sól
er á loft konrin kemst hún svo að orði: ,,ís-
lenzkar konur! Þögn okkar hefur verið þrá-
lát og löng eins og þögn Melkorku og sjald-
an rofin nema þegar móðir leggur barni
sínu heilræði. í gegnum soninn hefur móð-
irin alltaf sagt til nafns síns, hvatt hann til
dáðá. En hin vaxandi samtök alþýðunnar í
landinu veita konunni fyrirheit um fegurri
dag og krefjast þess um leið af henni, að
hún skilji ábyrgð sína, sem þjóðfélagsþegn
og lilutgengur aðili í baráttu hinna vinn-
andi stétta," og seinna í sömu grein: „Bar-
átta konunnar gegn karlmanninum er ekki
lengur til, heldur aðeins barátta hennar við
hlið lians, fyrir réttlátara þjóðskipulagi. Á
þann liátt öðlast hún fyrst lrelsi og fullt
jafnrétti.“
Þegar Melkorka hóf göngu sína var vor í
lofti. Þjóðaratkvæðagreiðsla um stofnun
lýðveldis framundan, en konur höfðu lítið
látið að sér kveða í því máli á opinberum
vettvangi. Með Melkorku var þögnin rofin
og „sól á loft komin“. Þegar lýðveldið var
stofnað, 17. júní 1944, var sem öl 1 þjóðin
12
MEI.KORKA