Heilbrigðismál - 01.07.1966, Blaðsíða 10

unum. Þetta er algengast í höndunum og
lýsir sér á þann hátt að fingurnir verða hvít-
ir og kaldir (deyja). Svipuð einkenni geta
komið e£ hendurnar verða fyrir langvarandi
hristingi, eins og þegar unnið er við loft-
þrýstibora. Bæði ytri og innri orsakir koma
því til greina. Sumt fólk þolir ekki álag sem
öðrum verður ekkert um. Það virðist oft
vera um erfðahneigð að ræða, sem enginn
veit nánari skil á. Æðakölkun getur byrjað á
unga aldri jafnvel innan við þrítugt, en
venjulega aðeins meðal karlmanna. Hjá
konum byrjar sjúkdómurinn venjulega
langt um seinna.
RáS til verndar
Nú þarf að athuga hvort mögulegt sé að
gera eitthvað til að hamla gegn hinum skað-
legu áhrifum. Stundum er það tvímælalaust
hægt. Það er mikilvægt að sykursýki og hár
blóðþrýstingur finnist snemma og séu und-
ir stöðugu og nákvæmu eftirliti.
Hendur og fætur sem eru viðkvæmir fyrir
kulda er nauðsynlegt að vernda gegn hon-
um með hlýjum hönzkum og góðum fóta-
búnaði. Yfirleitt þarf að forðast mikla kæl-
ingu á fótum og höndum. Hvorki ermar né
fótabúnaður má þrengja að, þar sem það
hindrar blóðrásina. Sé fitumagnið í blóð-
inu aukið ætti að draga úr neyzlu dýrafitu.
Annars er vafasamt hvað fólk sem er heil-
brigt græðir á því að vera á sérstöku matar-
æði. Sannleikurinn er sá að ekki er enn full-
sannað að í venjulegu fæði séu efni sem hafi
áhrif á æðakölkun hjá fólki. Skynsamlegur
blandaður kostur með takmörkuðu kol-
vetnamagni, eða fjölda hitaeininga og tak-
markaðri fitu er sennilega heppilegri en
strangt mataræði. Því feitari sem maðurinn
verður vex álagið á hjartað og blóðrásina.
Fjöldinn allur af skýrslum sýnir, að í
flokki þeirra, sem eru með blóðrásarsjúk-
dóma í fótunum, eru miklu fleiri reykinga-
menn en meðal almennings yfirleitt. Þetta
ætti að vekja fólk til alvarlegrar umhugsun-
ar og brýna það til að vera á verði gegn
tóbakinu. Það fer ekki á milli mála að þeg-
ar blóðrásarsjúkdómar eru byrjaðir, hefur
tóbaksnautn alvarleg áhrif á gang þeirra.
Fjölda manns batnar mikið við að hætta
reykingum og verða oft einkennalausir, en
byrji þeir að reykja á nýjan leik versnar
þeim og sjúkdómseinkennin magnast á ný.
Þegar menn reykja dragast æðarnar saman,
en það liefur jafnan ill áhrif. Það ríður á að
forðast allt sem hindrar næringu vefjanna.
því eiga menn að hætta reykingum undir
eins og ber á blóðrásartruflunum.
Það er mikið deilt um hvort það bæti
blóðrásina að fá sér snafs með matnum eða
fyrir svefn. Margir eiga betra með að sofna
ef þeir fá sér smáskammt af áfengi að kvöld-
inu, en hinsvegar fylgir því ávanahætta og
ætti enginn að gera sér það að reglu. Kaffi
og te í hófi er ekki skaðlegt, en í stórum stíl
veldur það oft svefnleysi og enginn ætti að
nota það til að pína sig áfrarn og halda sér
vakandi.
Hvíld og ró er þýðingarmikill þáttur í
meðferð allra blóðrásarsjúkdóma. Hálftíma
hvíld ef’tir aðalmáltíðirnar, smá vinnuhlé
öðru hverju, og að draga úr vinnuhraðan-
um eru lífsreglur sem þessum sjúklingum er
hollt að halda. Hreyfingarleysi er hinsvegar
eyðileggjandi.
Þegar blóðrásartruflanir eru í fótunum
verður að taka til greina að vöðvarnir eru
sviptir starfshæfni sinni að meira eða minna
leyti, og húðin verður viðkvæmari vegna
lélegrar blóðrásar, því er nauðsynlegt að
forðast, eftir megni, að fá sár á fæturna eða
verða fyrir meiðslum. Vegna verkjanna sem
fylgja lélegri blóðrás í fótunum er oft
ekki hjá því komizt að stanza með vissu
millibili, meðan þeir líða úr, en stundum er
hægt að losna við verkina með því að ganga
alltaf hægt, lalla. Gott er að þjálfa sig gæti-
lega með gönguferðum, en þá verður að
stanza um leið og verkjanna verður vart, en
FRÉTTABRÉF UM HEILBRIGRISMÁL
10