Heilbrigðismál - 01.07.1966, Blaðsíða 21

bolinn og kviðinn, þareð það eru þessir
partar líkamans, og líffæri þau, er geymast
í þeim, sem mest hætta er búin af óhollum
klæðnaði.
Líkaminn samanstendur af beinagrind,
vöðvunr og innýflum. Beinagrindin heldur
vöðvunum uppi og myndar höfuðkúpuna,
bringubolinn og mjaðmagrindina; hún hef-
ur því þrjú hol, sem öll geyma hin merk-
ustu líffæri.
Bringubolurinn myndast af hryggnum að
aftan, bringubeininu að framan og rifjun-
um til beggja lrliða. Þindin lokar brjósthol-
inu að neðan, og greinir það frá kviðarliol-
inu. Bilin á milli rifbeinanna lokast af vöðv-
um. Að ofan, þar sem opið er minna (að-
eins fyrir barkann og vélindið), styðja við-
beinin að framan og herðablöðin að aftan.
í brjóstliolinu eru lungun og hjartað, marg-
ar æðar og taugar, einnig vélindið. Lungun
eru gljúp að byggingu og fjaðurmögnuð, og
nryndast þau við það, að barkinn skiptist í
tvær pípur, þær aftur í aðrar smærri er síð-
an halda áfram að skiptast í óteljandi, mjög
smágjörvar pípur, er síðast enda með litlum
blöðrum.
Úr lungunum fer blóðið til hjartans, þeg-
ar það með andardrættinum hefur losað sig
við kolsýruna og fengið aftur súrefni. Hjart-
að er holur vöðvi með fjórum hólfum og
liggur það vinstra megin í brjóstholinu;
með sínum reglubundna sanrdrætti hrindir
það blóðinu, sem búið er að hreinsast í
lungunum, frá sér í gegnum hina stóru slag-
æð út um líkamann, og um leið tekur það
á móti blóði úr líkamanum í gegnum hina
stóru blóðæð, og flytur það inn í lungun til
hreinsunar.
Kviðarholið hefur ekki eins sterkar hlið-
ar og brjóstholið. Að ofan er þindin, að aft-
an hryggurinn, á hliðunum og að framan
eru vöðvar, að neðan mjaðmargrindin. í
þessu holi eru mörg líffæri, svo sem lifrin,
nýrun, magaeitillinn, rnaginn, garnirnar
o. fl.
Störf þessara líffæra eru margvísleg; í
maganum myndast magavökvinn, sem upp-
leysir fæðuna; lifrin gefur frá sér gallið,
sem er svo mikilvægt fyrir meltinguna; nýr-
un draga þvagefnin úr blóðinu; í garnakerf-
inu sýgts næringarvökvinn úr fæðunni inn
í blóðið o. s. frv.
Til allra þessara líffæra kemur blóðið og
fer frá þeirn aftur; á millum þeirra og hinna
annarra parta líkamans er sífelld samvinna,
og er hún mjög mikilvæg, ])ví góð heilsa er
undir því komin, að þessi samvinna sé í
reglu, og allt það sem hindrar hana, spillir
meira eða minna heilsunni. Nefnd sam-
vinna getur á ýrnsan hátt truflazt af klæðn-
aðinum, einkum af of þröngum fötum, og
líka af misjöfnum aðbúnaði að hinum ýmsu
pörtum líkamans, t. d. að fótunum, eða ef
kvenfólk lætur ekki nærfötin ná yfir efri
part bringubolsins, eða hefur eigi hlýjar
buxur kviðarholinu til skjóls.
Með tilliti til heilsunnar útheimtist
þannig:
1. að klæðnaðurinn gjöri hinum mikilvæg-
ustu líffærum engan tálma i störfum
þeirra (við andardráttinn, meltinguna
og hringferð blóðsins).
2. að klæðnaðurinn hlúi jafnt að öllum lík-
amanum, haldi á honum jöfnum liita og
skýli honum fyrir breytingu loftlagsins.
í þessu tilliti er yfir höfuð að tala Htið
að setja út á karlfatnaðinn, en því meira á
fatnað kvenna.
Það eru einkum þröng „lífstykki" (kor-
set, snörliv), er valdið hafa mesta heilsu-
tjóni. Oft eru þau höfð svo þröng, að neðri
rifbeinin verða að láta undan, og neðri
hluti bringubolsins rninkar að rúmmáli,
breytir sporöskjulögun sinni og verður sí-
valur eða hringmyndaður. Hinn fjöður-
magnaði lungnavefur fær ekki eins stórt
rúm og hann þarf; hann þrýstist saman og
loftpípurnar mjókka. Loftið kemst naum-
lega niður í botn á lungnablöðrunum, og
hjartað á óhægt með að koma blóðinu í
FRÉTTABRÉF UM HEILBRTGÐISMÁL
21